małopolskie

Lokalizacja: Niepołomice, ul. Piękna 2 (50.032262, 20.217861)
Budowa: 1350-58
Styl: gotyk

HISTORIA. Kościół parafialny w Niepołomicach został wzniesiony w latach 1350-58 z fundacji króla polskiego Kazimierza Wielkiego. Należał do grupy tzw. dwunawowych kościołów kazimierzowskich obok Wiślicy, Stopnicy i Szydłowa. Jednak jego pierwotny dwunawowy, halowy układ został zatracony w końcu XVII w.

ARCHITEKTURA. Obecnie jest to budowla gotycka, z fragmentami renesansowymi i barokowymi. Kościół składa się z gotyckiego trójprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie, z zakrystią od północy oraz prostokątnej nawy, do której od zachodu przylega niska wieża a po obu stronach dostawiono dwie kaplice kopułowe. Na zewnątrz prezbiterium opięte jest uskokowymi przyporami. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe z wieżyczką na sygnaturkę z latarnią nad nawą. W prezbiterium zachowało się gotyckie sklepienie krzyżowo-żebrowe z rzeźbionymi zwornikami. Nawę nakrywa sklepienie kolebkowe na gurtach spływających na pilastry z około 1690 r. Ściany nawy rozczłonkowane są zdwojonymi pilastrami, między którymi znajdują się arkady prowadzące do kaplic bocznych. Od południa dostawiona jest manierystyczna kaplica Branickich z końca XVI w. wzniesiona przez warsztat Santi Gucciego. Od północy stoi wczesnobarokowa kaplicę św. Karola Boromeusza, fundacji rodu Lubomirskich z 1640 r.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. W zakrystii obejrzeć można wysokiej klasy malowidła ścienne wykonane zapewne przez włoskich artystów około 1370 r. z fundacji Elżbiety Łokietkówny. Autorem sztukaterii w kaplicy Lubomirskich jest Jan Chrzciciel Falconi. Przedstawiają one m.in. sceny z legendy o św. Cecylii i stanowią jedyny w tym czasie przykład malarstwa włoskiego na ziemiach polskich. Obok barokowych ołtarzy i rokokowej ambony, ciekawym elementem wyposażenia jest manierystyczny pomnik nagrobny Grzegorza i Katarzyny Branickich z klęczącymi postaciami zmarłych i rzeźbą Chrystusa Zmartwychwstałego, dzieło warsztatu Santi Gucciego. Ten sam warsztat wykonał późnorenesansową chrzcielnicę kamienną w 2. połowy XVII w. Warsztatowi Santi Gucciego przypisuje się też umiejscowioną od zachodu późnorenesansową bramkę w murze otaczającym kościół.

Rzut poziomy za: Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod. red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 2, Powiat bocheński, Warszawa 1953
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Łoziński J., Pomniki sztuce w Polsce, T. 1, Małopolska, Warszawa 1985
Strona internetowa: http://www.niepolomiceskb.diecezja.krakow.pl/

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł