Słowacja
Preszów, kościół św. Józefa, franciszkanów
Marek SztorcPrešov, františkánsky kostol sv. Jozefa
Lokalizacja: Preszów, Svätoplukova 3232/10 (48.996263, 21.244191)
Budowa: 1708 - 1718
Budowniczy: Ján Tornyossi
Styl: barok
HISTORIA. W 1661 r. franciszkanie otrzymali w Preszowie gotycki kościół i zabudowania po klasztorze karmelitów. Mimo oporów protestanckiej rady miejskiej w 1671 r. franciszkanie przejęli przekazane im budynki. W latach 1708-1718 r. koszycki budowniczy Ján Tornyossi dokonał przebudowy kościoła i klasztoru w stylu barokowym.
ARCHITEKTURA. Kościół złożony jest z pięcioprzęsłowej nawy z kaplicami po bokach oraz niższego, zamkniętego wielobocznie prezbiterium. Od zachodu kościół poprzedza dwuwieżowa fasada, podzielona wydatnym gzymsem na dwie kondygnacje i zwieńczona w środkowej części trójkątnym szczytem ze spływami wolutowymi. Poniżej trzy pary półkoliście zamkniętych okien oraz portal z wydatnym przerwanym naczółkiem. Wieże ujęte są w narożnikach pilastrami, mieszczą w sobie po dwie zamknięte hemisferycznie wnęki z posągami świętych. Na zewnątrz ściany nawy opięte są pilastrami, zaś prezbiterium obwiedzione są przyporami. Nawa i prezbiterium nakryte są dachami dwuspadowymi, nad kaplicami dachy jednospadowe. Ściany wewnątrz kościoła rozczłonkowane są pilastrami i zamkniętymi półkoliście wnękami na pomieszczenie barokowych ołtarzy bocznych. Wewnątrz nawa nakryta jest sklepieniem kolebkowym na gurtach z lunetami.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny złożony jest z mensy i tabernakulum oraz obrazu św. Rodziny namalowanego przez franciszkanina Konrada Švestke w 2 połowie XIX w. Tło dla ołtarza stanowi iluzjonistyczne malowidło przedstawiające architekturę ołtarza. Ciekawym zabytkiem jest też barokowa ambona posiadająca bogatą dekorację snycerską i rzeźbiarską. Pozostałe ołtarze boczne są barokowe i późnobarokowe.
LITERATURA
Pavel J., Sztuka Czechosłowacji, Warszawa 1986
Sakralna architektura na Slovensku, opr. zb., Komarno 1996
Strona internetowa: http://www.presov.sk/