Praga, kościół św. Gawła

Szczegóły: | Odsłony: 561

Praga, kościół św. Gawła
Praha, kostel svatého Havla

Lokalizacja: Praga - Stare Miasto, Havelská 539/24 (50.085650, 14.422450)
Budowa: 1. ćwierć XIV w., 1671-1704, 1722-1728
Architekt: Giovanni Domenico Orsi, Martin Lurago, Pavel Ignác Bayer
Styl: gotyk, barok, późny barok

HISTORIA. Pierwsza wzmianka o kościele św. Gawła pochodzi z 1265 r. kiedy to król Czech Przemysł Ottokar II zezwolił na utworzenie przy parafii najstarszej szkoły miejskiej w Pradze. Pierwotny kościół został w 1. ćwierci XIV w. zastąpiony późnogotycką świątynią. W 1353 r. cesarz Karol IV Luksemburski podarował do kościoła głowę św. Gawła, przywiezioną z opactwa w szwajcarskim St. Gallen. Zaginęła ona w czasie wojen husyckich w 1. połowie XV w. Na przełomie XIV i XV w. w kościele głosili kazania tacy zwolennicy reform w kościele jak Konrad Waldhauser, Jan Milic czy Jan Hus. W 1627 r. kościół został przekazany zakonowi karmelitów. W latach 1671-1704 został przebudowany w stylu barokowym według planów, które przygotowali architekci Giovanni Domenico Orsi i Martin Lurago. Obecna fasada kościoła powstała w latach 1722-28 być może według projektu Pavla Ignáca Bayera. W 1786 r. klasztor karmelitów został skasowany dekretem cesarza Józefa II a kościół ponownie stał się świątynią parafialną. Od 1933 r. kościół św. Gawła jest świątynią filialną parafii Matki Bożej przed Tynem.

ARCHITEKTURA. Kościół św. Gawła to budowla barokowa z późnobarokową fasadą i zachowanymi gotyckimi fragmentami w bryle korpusu. Złożony jest z trójnawowego, pięcioprzęsłowego bazylikowego korpusu oraz krótkiego niewyodrębnionego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie. Od zachodu do korpusu dostawiona są dwie wieże poprzedzone wklęsło-wypukłą fasadą. Środkowa część fasady wydzielona jest potrójnymi pilastrami i zwieńczona falistym szczytem. W przyziemiu na osi fasady usytuowany jest portal wejściowy z eliptycznym oknem nad wejściem. Zaokrąglone boczne pola zwieńczone są balustradami z posągami świętych. Górna część fasady zwieńczona jest trójkątnym szczytem i ujęta spływami z parami posągów świętych. Posągi są dziełem Matěja Václava Jäckela. Wieże zbudowane zostały na planie kwadratu i nakrywają je baniaste hełmy z latarniami. Nawę główną i prezbiterium nakrywa wspólny dach dwuspadowy z wieżyczką na sygnaturkę nad prezbiterium. Nad nawami bocznymi dachy jednospadowe. Nawy oświetlone są niewielkimi oknami zamkniętymi półkoliście, w prezbiterium dwa wydłużone okna, także zamknięte półkoliście. Ściany nawy głównej podzielone są pilastrami wspierającymi sklepieniami krzyżowe z XVII w. Analogiczne sklepienia nakrywają nawy boczne. Kaplice w przyziemiu wież nakryte są sklepieniami krzyżowo-żebrowymi. Nawa główna otwarta jest do naw bocznych półkolistymi arkadami. Nad nawami bocznymi mieszczą się empory otwarte do nawy głównej półkolistymi arkadami.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE KOŚCIOŁA. Kościół posiada późnobarokowe wyposażenie wnętrza na które składają się ołtarze, ambona oraz liczne obrazy i rzeźby. W ołtarzu głównym umieszczony jest obraz Matki Bożej ze św. Gawłem, malowany przez Jana Krzysztofa Liszkę w 1696 r. Ołtarz zdobią także rzeźby Matěja Václava Jäckela. Przy końcu lewej nawy urządzona jest kaplica kalwaryjska z bogatą dekoracją rzeźbiarską z 1723 r., która jest dziełem Ferdynanda Maksymiliana Brokoffa. W jednej z kaplic w prawej nawie znajduje się grób wybitnego malarza czeskiego baroku Karela Škréty (zm. 1674). Na ścianach naw bocznych zawieszone jest osiem obrazów ze scenami z życia Matki Bożej z 1. połowy XVIII w., które są być może dziełami Karela Škrety Młodszego. Z innych zabytków warto wymienić gotycką Pietę, cynową chrzcielnicę z początku XVI w. i barokowe organy z XVII w. We wnętrzu zachowało się też sporo barokowych epitafiów i pomników nagrobnych z XVI i XVII w.

Na północnej ścianie kościoła znajduje się tablica upamiętniająca malarza Karela Škrétę (zm. 1674).

LITERATURA

Knaurs Kulturführer in Farbe Prag und Böhmen, opr. zb., München 1993
Kroh A., Praga. Przewodnik, wyd. Rewasz 2007
Pernal M., Praga. Spacerownik historyczny, Warszawa 2013
Szymański R., Złota Praga. Historie nie do opowiedzenia, Polanica Zdrój 2013
Strona internetowa: http://www.tyn.cz/cz/index.php?stranka=historie (dostęp 20.10.2021)

SONY DSC
SONY DSC

Kościoły Pragi opisane na stronie zabytkowekoscioly.net

Thursday the 19th - Custom text here. Templates Joomla

Menu witryny

Kontakt

Czechy

Praga, kościół św. Gawła