Bolonia, bazylika San Petronio

Szczegóły: | Odsłony: 1968

Bolonia, bazylika San Petronio
Bologna, basilica di San Petronio
Bolonia, bazylika św. Petroniusza

Lokalizacja: Bolonia, Piazza Maggiore (44.492994, 11.343117)
Budowa: 1390 - 1525
Architekt: Antonio di Vicenza, Arduino Arriguzzi
Styl: późny gotyk

Kościół San Petronio jest jedną z największych świątyń w Europie. Jego długość wynosi 132 metry, szerokość 60 metrów a wysokość sklepienia przekracza 44 metry. Obok wielkich rozmiarów kościół jest także wybitnym zabytkiem włoskiej architektury późnogotyckiej w jej lombardzkim i toskańskim wydaniu.

HISTORIA. Budowa kościoła San Petronio rozpoczęła się w 1390 r. z fundacji gminy miejskiej Bolonii. Autor projektu Antonio di Vincenzo wykonał drewniany model, który przewidywał wzniesienie ogromnej świątyni o długości 182,4 metrów i szerokości 136,8 metrów wraz z gigantyczną kopułą na skrzyżowaniu naw. Antonio di Vincenzo kierował pracami budowlanymi do swojej śmierci w 1401 lub 1402 r. Do tego momentu ukończono dwa przęsła z nawami bocznymi i kaplicami. Dalsze prace były kontynuowane z przerwami. W 1469 r. budowa kościoła dotarła do piątego przęsła i osiągnęła długość 75 metrów. W latach 1481-95 architekt Giovanni da Brensa wzniósł dzwonnicę. W 1507 r. nadzór nad budową objął architekt Arduino Arriguzzi. Do 1525 r. kościół uzyskał obecną ilość sześciu przęseł. W 1646 r. po kolejnej długiej przerwie rozpoczęto budowę sklepień według projektu Girolamo Rainaldiego. Dopiero w 1656 r. wzniesiono apsydę kończąc w zasadzie budowę kościoła. Dopiero w 1929 r. świątynia została przekazana przez władze miejskie diecezji bolońskiej.

ARCHITEKTURA. Późnogotycki kościół złożony jest z sześcioprzęsłowego, trójnawowego korpusu bazylikowego zakończonego wieloboczną apsydą. Nawy boczne ujęte są po bokach rzędami jedenastu kaplic. Nad ostatnią kaplicą przy prawej nawie wznosi się wysoka na 65 metrów dzwonnica. Przęsła nawy środkowej mają rzut kwadratu o bokach 19 metrów. Fasada kościoła jest wysoka na 51 metrów oraz szeroka na 60 metrów i odpowiada trójnawowemu układowi kościoła z kaplicami po bokach. W dolnej części pokryta jest barwną okładziną z białego marmuru z Istrii i czerwonego z Werony. Górna część fasady pozbawiona jest okładziny i pozostaje ceglana. W przyziemiu znajdują się trzy renesansowe portale zamknięte łukami półkolistymi. Środkowy portal wykonał w latach 1435-38 Jacopo della Quercia, który w tympanonie umieścił rzeźbę Matki Bożej z Dzieciątkiem oraz śś. Petroniuszem i Ambrożym, na ościeżach znajdują się sceny Stworzenia Świata. Oba boczne portale zostały wykonane w latach 1524-30 i ozdobione są przez licznych rzeźbiarzy. W tympanonie lewego ołtarza znajduje się rzeźbiona scena Zmartwychwstania, zaś w tympanonie ołtarza prawego scena Złożenia do grobu. Elewacje zewnętrzne kaplic kościoła opięte są przyporami, między którymi rozmieszczone są pary ostrołukowych okien z maswerkami i okulusami nad nimi. Gładkie ściany nawy głównej i naw bocznych oświetlone są wielkimi okulusami. Nawę główną nakrywa dach dwuspadowy, nad nawami bocznymi wznoszą się dachy jednospadowe. Kaplice nakrywają osobne dachy dwuspadowe. Wewnątrz nawa główna i nawy boczne nakryte są sklepieniami krzyżowo-żebrowymi, wspartymi na potężnych filarach. Nawa główna otwarta jest do naw bocznych ogromnymi ostrołukowymi arkadami. Ostrołukowe arkady wydzielają też kaplice boczne.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Kaplicy po prawej stronie umieszczona jest rzeźba Matki Bożej Pokoju z końca XIV w. W następnej Capella di San Brigida znajduje się poliptyk z 1477 r. W ósmej kaplicy św. Antoniego z Padwy znajduje się rzeźba świętego przypisywana Jacopo Sansovino. Ostatnia kaplica w tej nawie kryje w sobie barokowy ołtarz relikwii. W ostatnim przęśle nawy głównej ustawione jest wczesnobarokowe cyborium z 1547 r., które zaprojektował Jacopo Barozzi da Vignola. W lewej nawie w trzeciej kaplicy idąc od strony cyborium, znajduje się obraz św. Michała Archanioła gromiącego szatana, będący dziełem Donato Creti w 1582 r. W następnej kaplicy umieszczony jest obraz św. Rocha namalowany w 1527 r. przez Parmigianino. W ołtarzu kaplicy S. Giacomo zwraca uwagę obraz Tronującej Matki Bożej, autorstwa Lorenzo Costy z 1492 r. Najważniejszym miejscem w kościele jest Capella Bolognini, która słynie z fresków przedstawiających m.in. scenę Sądu Ostatecznego z Rajem ii Piekłem. Na malowidłach zobaczyć możemy m.in. postaci Lucyfera i Mahometa, a ten ostatni ukazany został jako potępiony. Inne freski w kaplicy przedstawiają sceny z życia św. Petroniusza oraz Pokłon Trzech Króli. Autorami malowideł w kaplicy są Giovanni da Modena i Amico Asperti.

LITERATURA

Knaurs Kulturführer in Farbe. Italien, opr. zb. Augsburg 2000
Sztuka gotycka, pod. red. R. Tomana, wyd. Konemann 1998
Strona internetowa: http://churchesofvenice.com/bolognasanpet.htm

Bolonia, bazylika San Petronio