Włochy

Werona, kościół Santo Stefano
Verona, chiesa di Santo Stefano
Werona, kościół św. Szczepana

Lokalizacja: Werona, Piazzetta S. Stefano (45.448819, 10.999940)
Budowa: XII w.
Styl: romanizm

HISTORIA. Kościół św. Szczepana to jedna z najstarszych świątyń w Weronie. Została zbudowana w V w. jako jednonawowa budowla na planie krzyża z transeptem i półkolistej apsydą prezbiterium. Przypuszcza się, że pomiędzy V a VIII w. kościół był siedzibą biskupa Werony. W 1117 r. trzęsienie ziemi uszkodziło kościół, który następnie został odbudowany w stylu romańskim. W 2. połowie XII w. wzniesiono ośmioboczną wieżę nad skrzyżowaniem naw. Kolejna przebudowa kościoła miała miejsce na przełomie XVI i XVII w. W latach 1618-1621 r. dobudowano do kościoła od południa kaplicę Varalli.

ARCHITEKTURA. Romański kościół z zachowanymi elementami świątyni wczesnochrześcijańskiej. Zbudowany jest na planie krzyża łacińskiego, złożony z trójnawowego, pięcioprzęsłowego pseudobazylikowego korpusu, transeptu i półkolistej apsydy prezbiterium. Nad skrzyżowaniem naw wznosi się ośmioboczną wieżą typowa dla romanizmu lombardzkiego. Od południa do kościoła dostawiona jest barokowa kaplica Varalli, zaś od północy przylegają trzy kolejne kaplice z okresu baroku. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe. Pod transeptem znajduje się obszerna krypta. Fasada kościoła jest trójdzielna i zwieńczona trójkątnym szczytem, jej ściany pokryte są pasami jasnożółtego tufu i czerwonej cegły. W środkowej części wydzielonej dwoma pilastrami znajduje się prostokątny portal zwieńczony półkolistą lunetą. Powyżej umieszczony jest trójkątny baldachim, a nad nim niewielka rozeta. W bocznych polach znajdują się dwa wydłużone wąskie okna zamknięte półkoliście. Szczyt fasady wieńczy arkadkowy fryz. Ośmioboczna wieża nad transeptem przebita jest dwoma rzędami biforiów (razem jest ich 16), z których każde rozdzielone jest kolumną wykonaną z białego marmuru z Carrary. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe. Od południa do wnętrza prowadzi romański prostokątny portal nakryty półkolista lunetą ozdobioną XIV-wiecznym freskiem Madonny z Dzieciątkiem. Wnętrze podzielone na trzy nawy półkolistymi arkadami wspartymi na regularnych czworobocznych filarach. Nawy nakryte są drewnianymi stropami płaskimi. Nawa główna zakończona jest dużymi schodami, które prowadzą do transeptu wydzielonego półkolistą arkadą. Z naw bocznych schody prowadzą do krypty pod transeptem. Krypta usytuowana jest pod transeptem, na całej jego długości. Jest dwunawowa i nakrywa ją sklepienie krzyżowe wsparte na dwunastu kolumnach, ośmiu wykonany z czerwonego marmuru z Werony i czterech z szarego sjenitu.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. W lewej nawie zachowały się fragmenty fresków z XIII i XIV w. m.in. Ofiarowanie Chrystusa w świątyni i przedstawienia świętych. Także w prawej nawie zachowały się freski z końca XIV w.: Madonna z Dzieciątkiem oraz Ukrzyżowanie z Maryją i św. Janem Ewangelistą. W lewym ramieniu transeptu umieszczony jest obraz Zesłanie Ducha Świętego z 1591 r., który namalował miejscowy malarz Paolo Farinati. Na ścianie wschodniej zachował się fragment fresku ze scenami Zwiastowania i Koronacji Matki Bożej, przypisywanego Martino da Verona. W prawym ramieniu transeptu umieszczony jest obraz Madonna z Dzieciątkiem w otoczeniu św. Andrzeja i św. Piotra. Na sąsiednim filarze znajduje się fragment fresku przedstawiający Matkę Bożą karmiącą Dzieciątko. Interesującym zabytkiem w prezbiterium  jest rzeźba św. Piotra siedzącego na krześle datowana na połowę XIV w. Na sklepieniu prezbiterium znajduje się fresk Chrystus Triumfujący z XVI w., namalowany przez Domenico Brusasorzi.

Kaplica Varalli zbudowana jest na planie kwadratu z cylindrycznym tamburem i kopułą nakrytą spłaszczonym daszkiem. Ściany wnętrza pokryte są bogatą dekoracją stiukową w stylu manieryzmu. W kaplicy znajdują się trzy przyścienne ołtarze ujęte półkolistymi arkadami wypełnionymi dużymi obrazami ze scenami nawiązującymi do zgromadzonych w kaplicy relikwii. Obrazy są dziełem malarzy z Werony: w centralnej arkadzie znajduje się obraz Rzeź Niewiniątek namalowany przez Pasquale Ottino, po lewej Czterdziestu Świętych Męczenników z Werony, malował Alessandro Turchi a po prawej Pięciu Świętych Biskupów, dzieło Marcantonio Bassetti.

LITERATURA

Knaurs Kulturführer in farbe Venedig Und Venetien, oprac. zb., Augsburg 1998
Strona internetowa: https://www.verona.net/it/monumenti/chiesa_santo_stefano.html

Werona, kościół Santo Stefano

Kościoły w Weronie opisane na stronie zabytkowekoscioly.net

Werona, bazylika San Zeno
Werona, bazylika Sant’Anastasia
Werona, katedra Santa Maria Assunta
Werona, kościół San Bernardino
Werona, kościół San Fermio Maggiore
Werona, kościół San Pietro Martire
Werona, kościół San Tomaso
Werona, kościół Sant’Eufemia
Werona, kościół Santa Maria della Scala
Werona, kościół Santo Stefano

• Poprzedni artykuł