Włochy
Florencja, kościół Santa Maria a Firenze (Badia Fiorentina)
Firenze, abbazia di Santa Maria a Firenze (Badia Fiorentina)
Lokalizacja: Florencja, Via del Proconsolo (43.770505, 11.257616)
Budowa: 1285, 1627-1631
Architekt: Arnolfo di Cambio, Matteo Segaloni
Styl: gotyk, barok
HISTORIA. Opactwo benedyktynów we Florencji zostało założone w 978 r. z fundacji Ugo, hrabiego Toskanii. W 1285 r. kościół został gruntowne przebudowany w stylu gotyckim przez florenckiego budowniczego Arnolfo di Cambio, który zmienił orientacje świątyni z apsydą zwrócona w stronę Via del Proconsolo. Koło 1330 r. dobudowano do kościoła wysoką dzwonnicę. W latach 1627-1631 kościół został gruntownie przekształcony według projektu Matteo Segaloni, który ponownie zmianił orientację kościoła na północ-południe.
ARCHITEKTURA. Gotycki kościół przekształcony w okresie baroku posiada układ północ-południe. Kościół złożony jest z prostokątnej nawy ujętej po bokach kaplicami bocznymi, prostokątnego prezbiterium zamkniętego półkolista apsydą oraz wysokiej dzwonnicy dostawionej od północnego =-zachodu. Z elewacji bocznych najbardziej okazała jest elewacja południowa, która dawniej stanowiła zamknięcie prezbiterium. Jest ona trójdzielna, ze środkowa częścią wypełnioną dużymi ślepymi ostrołukowymi oknami i nakrytą trójkątnym szczytem oraz polami bocznymi z wąskimi ostrołukowymi oknami i zwieńczonymi półszczytami. Nawę nakrywa czterospadowy dach namiotowy zaś nawy boczne i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe. Wewnątrz ściany opięte są pilastrami, dźwigającymi obiegający gzyms, który wydziela górną partię ścian z oknami. Po obu stronach prezbiterium półkoliste arkady wydzielają dwie boczne kaplice. Prezbiterium nakrywa sklepienie kolebkowe a nad nawą drewniany strop kasetonowy wykonany w 1631 r.
Dzwonnica zbudowana na planie ośmioboku, podzielona na kilka kondygnacji, z których każda przebita jest dwudzielnymi ostrołukowymi oknami, szczególnie wydłużonymi w dwóch najwyższych kondygnacjach. Dzwonnicę nakrywa ceglany hełm ostrosłupowy, razem z którym wysokość budowli sięga na 70 metrów.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Najcenniejszym obiektem w kościele jest obraz Objawienia Dziewicy św. Bernardowi namalowany przez Filippino Lippi z 1486 r. i umieszczony w ołtarzu na lewo od wejścia. W kaplicach po obu stronach prezbiterium znajdują się dwa XVI-wieczne obrazy: Zesłanie Ducha Świętego, malowany przez Mirabello Cavalori oraz Chrystus na Kalwarii, dzieło Giovan Battista Naldini. Na jednej ze ścian zawieszony jest tez obraz Wniebowzięcie NMP namalowany przez Giorgio Vasari w 1568 r. Na ścianach kościoła znajdują się też interesujące pomniki nagrobne. W warsztacie Bernardo Rossellino powstał pomnik Gianozzo Pandolfini (zm. 1456), Mino da Fiesole wyrzeźbił pomnik Bernardo Giugni (zm. 1456), prawnika i dyplomaty, ten sam rzeźbiarz wykonał w latach 1466-1481 nagrobek Ugo z Toskanii, fundatora opactwa oraz dossale Neroni (dossale to tylnia ściana retabulum ołtarza), w formie potrójnej arkady z płaskorzeźbami Matki Bożej z Dzieciątkiem oraz świętymi Leonardem i Wawrzyńcem. Na ścianach zachowały się fragmenty średniowiecznych fresków przypisywane Nardo di Cione.
Portal prowadzący do klasztoru od ulicy via del Proconsolo zwieńczony jest lunetą z terakotową rzeźbą Matki Bożej z Dzieciątkiem w otoczeniu aniołów z przełomu XV i XVI w. przypisywaną Benedetto Buglioni.
LITERATURA
Knaurs Kulturführer in Farbe, Florenz und Toskana, Augsburg 1998
Wirtz R.C., Florencja. Sztuka i architektura, wyd. Ullmann 2008
Zucconi G., Florence an architectural guide, Verona 1995
Florencja, kościół Santa Maria a Firenze (Badia Fiorentina)
Kościoły we Florencji opisane na stronie zabytkowekoscioly.net
Florencja, katedra Santa Maria del Fiore
Florencja, kościół Santa Croce
Florencja, kościół Santa Maria Novella
Florencja, kościół San Lorenzo
Florencja, kościół San Spirito
Florencja, kościół Santa Trinita
Florencja, kościół San Miniato al Monte
Florencja, kościół Santa Maria a Firenze (Badia Fiorentina)
Florencja, kościół Maria Maddalena dei Pazzi
Florencja, kościół Santissima Annunziata
Florencja, kościół Ognissanti
Florencja, kościół Orsanmichele
Florencja, kościół Sant'Ambrogio
Florencja, kościół San Marco
Florencja, kościół San Giovannino degli Scolopi
Florencja, kościół San Salvatore al Monte