łódzkie

Lokalizacja: Łódź, ul. Piotrkowska 265 (51.748923, 19.459876)
Budowa: 1901-1912
Architekt: Firma Wende i Zarske, Emil Zillmann
Styl: neogotyk

HISTORIA. Katedra w Łodzi jest jedną z największych świątyń neogotyckich w Polsce. Jej budowę poprzedziło rozpisanie konkursu architektonicznego, w którym zwyciężył projekt łódzkiej firmy Wende i Zarske, wykonany przy udziale niemieckiego architekta Emila Zillmanna. Budowa świątyni prowadzona była w latach 1901-1912. Po erygowaniu diecezji łódzkiej w 1922 r., świątynia została podniesiona do godności katedry. W 1927 r. ukończono budowę wieży, która osiągnęła wysokość 104 metry i stała się najwyższym budynkiem w Łodzi. W 1941 r. niemieckie władze okupacyjne, zamknęły katedrę, zamieniając ją na wojskowy magazyn. Największa katastrofa dotknęła katedrę w 1971 r. kiedy to w wyniku pożaru zniszczeniu uległy dachy, zaś w czasie akcji gaśniczej uszkodzeniu zostały uszkodzone elementy wyposażenia wnętrza.

ARCHITEKTURA. Kościół złożony jest z pięcioprzęsłowego, trójnawowego bazylikowego korpusu z transeptem i trójnawowego, dwuprzęsłowego wielobocznego prezbiterium z obejściem. Od zachodu do korpusu dostawiona jest kwadratowa wieża. Po obu stronach prezbiterium dostawione są przybudówki zakrystyjne i kaplice. Na zewnątrz kościół opięty jest uskokowymi przyporami, zaś nad nawami bocznymi i obejściem wznoszą się łuki oporowe. Między przyporami i łukami oporowymi mieszczą się okna ostrołukowe z maswerkami. Prezbiterium, transept i nawę główną nakrywają dachy dwuspadowe z ostrosłupową wieżyczką na sygnaturkę nad skrzyżowaniem. Nawy boczne i obejście nakrywają dachy jednospadowe. Wieża podzielona na cztery kondygnacje, najwyższa z nich modernistyczna, ośmioboczna z ażurowymi prześwitami, nakryta hełmem ostrosłupowym i ujęta czterema narożnymi wieżyczkami. Wewnątrz prezbiterium, transept i nawy boczne nakryte są sklepieniami krzyżowo-żebrowymi, wspartymi na potężnych filarach. Nawy główne korpusu i prezbiterium otwarte są do naw bocznych ostrołukowymi arkadami.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE wnętrza jest przeważnie neogotyckie. Składają się na nie liczne ołtarze na czele z ołtarzem głównym, wykonanym w 1912 r. oraz ambona. W oknach prezbiterium znajdują się witraże z 1911 r., nowsze witraże z 1927 r. wstawiono w okna korpusu. We wnętrzu jest też wiele epitafiów i tablic pamiątkowych. W prawej nawie obejścia znajduje się krypta biskupów łódzkich, w której pochowani są: Wincenty Tymieniecki (zm. 1934), Włodzimierz Jasiński (zm. 1965), Michał Klepacz (zm. 1967) i Józef Rozwadowski (zm. 1996).

LITERATURA

Stefański K., W poszukiwaniu autora, [w:] Spotkania z zabytkami 3/1997
Strona internetowa: http://www.katedra.lodz.pl/

• Następny artykuł