małopolskie

Biecz, kościół Bożego Ciała

Lokalizacja: Biecz, ul. Kromera 16A (49.730350, 21.247213)
Budowa: koniec XV w. - 1521
Styl: gotyk

HISTORIA. Kościół farny w Bieczu jest najbardziej interesującym przykładem późnogotyckiej architektury sakralnej na terenie Małopolski. Budowany był od końca XV w. kiedy to powstało prezbiterium, do 1521 r. kiedy ukończono prace przy korpusie.

ARCHITEKTURA. Późnogotycki kościół złożony jest z czteroprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie oraz z trójnawowego, halowego korpusu o pięciu przęsłach. Po bokach korpusu dostawione są rzędy kaplic a pomiędzy nimi kruchty. Wnętrze kościoła nakryte zostało sklepieniami sieciowymi i krzyżowymi, w korpusie wspartymi na ośmiobocznych filarach. Kaplice nakrywają sklepienia gwiaździste o zróżnicowanej formie. Kościół posiada bogaty detal kamieniarski późnogotycki m.in.: portale schodkowe w tzw. typie długoszowskim, wsporniki, zworniki sklepienne częściowo z herbami i gmerkami oraz maswerki okienne. Posiada również ostrołukowe okna, arkady i portale. Na zewnątrz kościół opięty jest przyporami. Fasada zachodnia zwieńczona jest wysokim szczytem schodkowo-sterczynowym z blendami, poniżej na osi znajduje się wielkie okno z kamiennym laskowaniem a w wejściu ostrołukowy portal. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe i pulpitowe, nad korpusem znajduje się barokowa wieżyczka na sygnaturkę z latarnią.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Wnętrze prezbiterium ozdobione jest polichromią wykonaną na początku XX w. przez Włodzimierza Tetmajera. W bogatym wyposażeniu wnętrza warto zwrócić uwagę na dzieła snycerstwa z XVII w. Szczególnie na monumentalny, manierystyczny ołtarz główny z 1604 r., z obrazem Zdjęcie z Krzyża, szkoły północnowłoskiej z poł. XVI w. wypełniony licznymi posągami świętych, proroków i aniołów. Ponadto zobaczyć możemy dwanaście ołtarzy bocznych barokowych, rokokowych i neogotyckich, w jednym z nich przy tęczy, znajduje się łaskami słynący obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 2. poł. XVI w. zwany Madonną Biecką. Na fantazyjnie rzeźbionej belce tęczowej z 1639 r., umieszczona jest rzeźbiona grupa Ukrzyżowania z Chrystusem między łotrami, Matką Boską Bolesną i śś. Janem Ewangelista, Marią Magdaleną i Longinem. Pozostałe godne uwagi zabytki to: późnogotycka chrzcielnica brązowa z XV w., unikatowy nie tylko w skali naszego kraju manierystyczny pulpit muzyczny z 1633 r., z płaskorzeźbionymi postaciami świętych i zespołów muzykujących mieszczan, bogato zdobione stalle wczesnobarokowe z 1. poł. XVII w., późnorenesansowe ławy radzieckie z 1594 r. oraz barokowa ambona z XVII w. Sztukę sepulkralną reprezentują dwa renesansowe pomniki nagrobne: Mikołaja Ligęzy, kasztelana bieckiego i wiślickiego z 1578 i zapewne Piotra Sułowskiego, sędziego bieckiego z 2. poł. XVI w. oraz epitafia i tablice nagrobne mieszczan bieckich, wśród nich malowane w ozdobnych ramach z końca XVI w. i 1. poł. XVII w. Przy kościele od północy stoi dzwonnica późnogotycka z początku XVI w., nadbudowana na baszcie obronnej, zdobiona górą figuralnymi sgraffitami z 1. poł. XVI w. i nakryta baniastym hełmem barokowym z latarnią. Dzwonnica kryje w sobie gotycki dzwon "Urban" z 1302 r.

 LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod. red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Chrzanowski T., Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów, Warszawa 1993
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Łoziński J., Pomniki sztuce w Polsce, T. 1, Małopolska, Warszawa 1985

• Następny artykuł