Stralsund, kościół Mariacki

Szczegóły: | Odsłony: 305

Stralsund, kościół Mariacki
Stralsund, St. Marien kirche

Lokalizacja: Stralsund, Marienstrasse 16 (54.310045, 13.088322)
Budowa: po 1384 - 1478
Styl: gotyk, późny gotyk

Kościół Mariacki w Stralsundzie wzniesiono z iście katedralnym rozmachem, jego długość wynosi 100 m, szerokość 41 m, sklepienia nawy głównej wznoszą się na wysokości 32,9 m. a wysokość wieży sięga 104 m.

HISTORIA. Budowę kościoła rozpoczęto w 1384 r. a prace budowlane zostały ukończone przed końcem XV w. W pierwszym etapie wzniesiono korpus nawowy, następnie na początku XV w. dobudowano transept i część wschodnią z chórem, wreszcie w latach 1416-1473 wzniesiono masyw wieżowy a samą wieżę ukończono w 1478 r. W 1647 r. od uderzenia pioruna runęła gotycka iglica niszcząc konstrukcję dachu i część sklepień. W 1708 r. wieża została nakryta obecnym hełmem z latarnią. W latach 1807-1810 kościół był wykorzystywany przez okupacyjne wojska francuskie jako magazyn. Drugą wojnę światową kościół przetrwał bez większych zniszczeń.

ARCHITEKTURA. Gotycki kościół złożony jest trójnawowego pięcioprzęsłowego bazylikowego korpusu nawowego, trójnawowego pięcioprzęsłowego transeptu i trójnawowego dwuprzęsłowego chóru z obejściem zamkniętym pięciobocznie. Pomiędzy wciągniętymi do wnętrza przyporami w zamknięciu chóru i wzdłuż naw bocznych usytuowane są kaplice. Od zachodu kościół poprzedza masyw wieżowy z potężną wieżą. Na zewnątrz ściany kościoła są pozbawione przypór, które zostały wciągnięte do wnętrza oraz łuków oporowych, które skrywają się pod dachami naw bocznych. Nawa główna korpusu i prezbiterium oświetlone są dużymi sześciodzielnymi oknami ostrołukowymi. Każda ze ścian wielobocznego zamknięcia prezbiterium przebita jest trzema oknami, pośrodku pełnymi i po bokach połówkami, które razem układają się w otwarty ołtarz skrzydłowy. W nawach bocznych korpusu znajdują się duże pięciodzielne okna zamknięte łukami odcinkowymi. Ramiona transeptu ujęte są w narożnikach wieżyczkami schodowymi i przyporami a w ścianach szczytowych wypełnione ogromnymi siedmiodzielnymi oknami ostrołukowymi z maswerkami. Nawy główne korpusu, transeptu i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe z wieżyczką na sygnaturkę nad skrzyżowaniem. Masyw wieżowy złożony z potężnej wieży po środku i wysokich kaplic bocznych w formie ramion transeptu. Wieża zbudowana jest na planie kwadratu, ujęta w narożnikach czterema wieżyczkami, powyżej kalenicy dachu przechodząca w ośmiobok i nakryta barokowym hełmem z latarnią. Zachodnia elewacja wieży oraz ściany boczne kaplic przebite są ogromnymi ostrołukowymi oknami. Kaplice nakryte są dachami dwuspadowymi zasłoniętymi od północy i południa ścianami szczytowymi. Wewnątrz nawy korpusu, transeptu i prezbiterium nakryte są sklepieniami krzyżowo-żebrowymi i wsparte są na masywnych ośmiobocznych filarach. Nad skrzyżowaniem naw wznosi się sklepienie gwiaździste. W obejściu prezbiterium sklepienia sześciopolowe a w kaplicach przy wieży sklepienia gwiaździste. Nawy główne korpusu otwarte są do naw bocznych ostrołukowymi arkadami, podobnie jak nawa środkowa prezbiterium otwarta jest do naw obejścia. Nawy główne nakrywają dachy dwuspadowe z wieżyczką na sygnaturkę nad skrzyżowaniem a nad nawami bocznymi dachy pulpitowe.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA jest stosunkowo skromne i większość przepadło w okresie reformacji. W prezbiterium ustawiony jest późnogotycki tryptyk z rzeźbiona sceną Koronacji Maryi w polu środkowym. Ołtarz pochodzi ze wsi Semkow i w 1995 r. został ustawiony w kościele. Na chórze muzycznym znajduje się barokowy prospekt organowy z instrumentem wykonanym w latach 1653-1659 przez Friedricha Stellwagena, organmistrza z Lubeki. Po wieżą zawieszony jest gotycki krucyfiks z 1480 r. Przy północnym wejściu do kościoła ustawione są trzy gotyckie rzeźby z XV w.: Matka Boża z Dzieciątkiem, św. Piotr i św. Paweł. W południowym ramieniu transeptu znajduje się drewniana obudowa chrzcielnicy wykonana na planie ośmioboku w formie baldachimu wspartego na ośmiu kolumnach o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej. We wnętrzu umieszczona jest kamienna chrzcielnica z około 1300 r. W kaplicach bocznych zachowały się liczne płyty nagrobne ułożone na posadzce. Łuki arkad ozdabiają pozostałości gotyckich malowideł z XV w. We wschodnim oknie prezbiterium umieszczony jest witraż z 1903 r. ze sceną Zmartwychwstania Chrystusa. Przed oknem ustawiony jest krzyż upamiętniający niemieckich żołnierzy poległych w czasie obu wojen światowych. Na wieży kościelnej zawieszonych jest kilka dzwonów, z których największy jest dzwon Świętej Trójcy, ważący 5 ton i wykonany przez Adama Lehmeiera w 1663 r.

KAPLICA ŚW. APOLONIUSZA wolno stojąca, zbudowana w 1416 r. na planie ośmioboku. Ściany kaplicy przebite są oknami ostrołukowymi. Wewnątrz nakryta sklepieniem ośmiożebrowym.

LITERATURA

Adamiak J., Pillep R., Zabytki Architektury i sztuki NRD, Przewodnik, wyd. Arkady 1989
Baier G., Ende H., Mecklenburg-Vorpommern. Knaurs Kulturführer in farbe, München 1991
Sztuka gotycka, pod. red. R. Tomana, wyd. Konemann 2000
Ullmann E., Gotik. Deutsche Baukunst 1200-1250, Leipzig 1994

Stralsund, kościół Mariacki