Berlin, kościół Pamięci Cesarza Wilhelma
Berlin, Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche

Lokalizacja:  Berlin - Charlottenburg, Breitscheidplatz 3 (52.504873, 13.334954)
Budowa: 1891-1895, 1959-1961
Architekt: Franz Schwechten, Egon Eiermann
Styl: neoromanizm, modernizm

HISTORIA. Kościół został zbudowany w latach 1891-1895 w stylu romanizmu nadreńskiego według projektu architekta Franza Schwechtena z Kolonii ku pamięci cesarza Wilhelma I Hohenzollerna. Kościół zbudowany był na planie krzyża łacińskiego i złożony był z nawy, szerokiego transeptu, węższego prezbiterium zamkniętego półkoliście i ujętego parą wież oraz otoczonego wieńcem kaplic. Kościół poprzedzała okazała fasada zwieńczona wysoką wieżą, ujętą po bokach mniejszymi wieżyczkami. Kościół został zniszczony w czasie nalotów alianckiego lotnictwa w listopadzie 1943 r. i po wojnie długo pozostawał w ruinie. Po latach sporów w 1956 r. zdecydowano się rozebrać ruiny kościoła zachowując jedynie wieżę zachodnią. W latach 1959-1961 została ona uzupełniona czterema modernistycznymi bryłami nawy, wieży, kaplicy i foyer zaprojektowanymi przez architekta Egona Eiermanna z Karlsruhe.

ARCHITEKTURA. WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Kościół złożony jest z zachowanej neoromańskiej fasady zachodniej z wieżą oraz z zespołu modernistycznych budynków: nawy, wieży, kaplicy i foyer. Pozostałość kościoła neoromańskiego stanowi fasada zachodnia z wieżą. Fasada w dolnej części otwarta jest potrójną półkolistą arkadą przedsionka zwieńczoną wimpergami. Powyżej znajduje się wielki otwór rozety pozbawionej maswerku. Fasadę wieńczy trójkątny szczyt wypełniony triforium i dwoma biforiami. Powyżej wznosi się potężna ośmioboczna wieża z czterema tarczami zegarowymi, dwiema kondygnacjami arkadkowych galerii i potężnymi trójdzielnymi półkolistymi oknami w najwyższej kondygnacji. Całość wieńczy ostrosłupowy hełm przełamany w czasie alianckiego bombardowania. Wnętrze przedsionka zdobią mozaiki wykonane przez firmę Puhl&Wagner według projektu Hermanna Schapera oraz płaskorzeźby wykonane przez Adolf Brütta, który przedstawił sceny z życia cesarza Wilhelma I oraz wydarzenia z wojny francusko-pruskiej z lat 1870-1871. Kościół modernistyczny zbudowany jest na planie ośmioboku o ścianach pokrytych betonowymi plastrami miodu wypełnionymi grubym szkłem wykonanym w warsztacie szklarskim Gabriel Loire w Chartres. Konstrukcję nakrywa płaski dach. Poprzez zastosowanie ciemnobłękitnego szkła do wypełnienia okien wnętrze kościoła jest stosunkowo ciemne. Wewnątrz większość elementów wyposażenie: ołtarz, ambonę, chrzcielnicę a nawet świeczniki zaprojektował Egon Eiermann. Rzeźbę Chrystusa Zmartwychwstałego nad ołtarzem głównym wykonał z tombaku Karl Hammeter z Monachium. W bocznej kaplicy znajduje się XIII-wieczny krucyfiks pochodzący z Hiszpanii oraz namalowany ołówkiem obraz Madonny Stalingradzkiej namalowany w 1942 r. przez Kurta Steubera. Podobną konstrukcję co kościół zastosowano przy budowie wysokiej ośmiobocznej dzwonnicy.

LITERATURA

Mehling M., Knaurs Kulturführer in farbe Berlin, München 1992
Strona internetowa: https://strasse-der-moderne.de/kirchen/berlin-kaiser-wilhelm-gedaechtnis-kirche/

Berlin, kościół Pamięci Cesarza Wilhelma

Kościoły w Berlinie opisane na stronie zabytkowekoscioly.net

Berlin, katedra protestancka
Berlin, katedra św. Jadwigi
Berlin, kościół Mariacki
Berlin, kościół św. Mikołaja
Berlin, kościół francuski
Berlin, kościół Niemiecki
Berlin, kościół Friedrichwerdersche
Berlin, kościół Pamięci Cesarza Wilhelma