Gliwice, kościół Wszystkich Świętych

Szczegóły: | Odsłony: 2018

Gliwice, kościół Wszystkich Świętych

Lokalizacja: Gliwice, ul. Raciborska 22 (50.295039,18.663664)
Budowa: 1. poł. XIV w. - 1. poł. XVI w.
Styl: gotyk

HISTORIA. Budowę kościoła rozpoczęto w 1. połowie XIV w., kontynuowano przez cały XV w. i zakończono w 1504 r. wzniesieniem wieży. W XVII w. został powiększony o kaplicę południową.

ARCHITETURA. Gotycka świątynia złożona z czteroprzęsłowego korpusu halowego oraz dwuprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego pięciobocznie. Do nawy od zachodu dostawiona jest wieża z przedsionkiem w przyziemiu, od północy przedsionek a od południa przylega przedsionek z kaplicami po bokach. Przy prezbiterium od północy znajduje się zakrystia zaś od południa kaplica św. Krzyża. Na zewnątrz kościół opięty jest uskokowymi przyporami, między którymi znajdują się ostrołukowe okna. Nawę i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe z barokową wieżyczką na sygnaturkę nad nawą. Nad przybudówkami bocznymi dachy jednospadowe. Wewnątrz nawy korpusu nakryte są sklepieniami gwiaździstymi, wspartymi na ośmiobocznych filarach, prezbiterium nakrywają sklepienia sieciowe. Arkady międzynawowe i arkada tęczy ostrołukowe. Wieża opięta jest masywnymi przyporami, do czwartej kondygnacji czworoboczna, wyżej przechodząca w ośmiobok z galerią widokową w szóstej kondygnacji. W kościele zachowało się kilka portali gotyckich ostrołukowych.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Kościół posiada bogate wyposażenie wnętrza przeważnie barokowe i pochodzące z XVII i XVIII w. W prezbiterium ustawiony jest wielki dwukondygnacyjny ołtarz główny, wykonany około połowy XVII w. W polu głównym umieszczony jest obraz Matki Bożej w otoczeniu świętych, zaś w górnej kondygnacji znajduje się obraz Koronacji Matki Bożej. W lewej nawie ustawiony jest barokowy ołtarz z XVIII w. z obrazem Adoracji Najświętszego Sakramentu. W prawej nawie ołtarz wczesnobarokowy z początku XVII w. z obrazem Piety. Z XVIII w. pochodzą inne cenne zabytki: późnobarokowe stalle, ambona, chrzcielnica i figury ustawione na konsolach przy filarach. W południowej kaplicy Matki Bożej zachowały się fragmenty gotyckiej polichromia z około 1470 r., są to sceny: Koronacji MB, Pojmania i Ostatniej Wieczerzy.

Rzut poziomy za: Leksykon Zabytków Górnego Śląska, wyd. Arkady 2008

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod. red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Pilch J., Leksykon Zabytków Górnego Śląska, wyd. Arkady 2008
Strona internetowa: http://www.wszystkichswietych.org (dostęp 21.07.2017)

Gliwice, kościół Wszystkich Świętych