Czechy

Olomouc - Svatý Kopeček, Bazilika Navštívení Panny Marie

Lokalizacja:  Ołomuniec, nám. Sadové 1 (49.629187, 17.338009)
Budowa: 1669-79
Architekt: Giovanni Pietro Tencalla
Styl:  barok

HISTORIA. W latach 1629-32 ołomuniecki mieszczanin Jan Andrýsek zbudował na Svatým Kopečku kaplicę w której umieścił płaskorzeźbę Matki Bożej z Dzieciątkiem. W 1645 r. w czasie wojny 30-letniej wojska szwedzkie spaliły kaplicę. Na szczęście płaskorzeźba ocalała a sama kaplica została szybko odnowiona. Od tego momentu szybko wzrastała liczba pielgrzymów przybywających do łaskami słynącej figurki Marii z Dzieciątkiem. Norbertanie z Ołomuńca, do których należało wzgórze, zdecydowali o budowie okazałego kościoła. race budowlane trwały w latach 1669-1679 a autorem projektu był Giovanni Pietro Tencalla.

ARCHITEKTURA. Barokowy kościół, złożony z trójprzęsłowej nawy, ujętej po bokach kaplicami połączonymi ze sobą amfiladą oraz z transeptu i wydłużonego, trójprzęsłowego prezbiterium zamkniętego trójbocznie z przybudówkami po bokach. Fasada kościoła jest trójosiowa, podzielona pilastrami, z szerszą częścią środkową ujętą polami bocznymi. W przyziemiu mieszczą się trzy portale wejściowe, z których najbardziej okazały jest portal środkowy. Jest on zamknięty półkoliście i ujęty kolumnami z kompozytowymi kapitelami, dźwigającymi odcinki belkowania, nad wejściem znajduje się napis fundacyjny a powyżej odcinkowy naczółek. Portal wieńczą trzy rzeźby kobiecych postaci, personifikacje Hojności, Wieści oraz Nadziei. Nad portalami rozmieszczone są dwa rzędy okien i nisz, w których umieszczone są posągi świętych: Szczepana, Augustyna i Norberta. Powyżej wydatny gzyms trójkątnym tympanonem. Górna cześć fasady ujęta jest dwiema kwadratowymi wieżami, nakrytymi baniastymi hełmami a po środku półkoliste zwieńczenie z niszą mieszcząca rzeźbę Matki Bożej z Dzieciątkiem. Prezbiterium, nawę i transept nakrywają dachy dwuspadowe a nad skrzyżowaniem nawy i transeptu wznosi się kopuła z na wysokim tamburze, przeprutym oknami o łukach odcinkowych i zwieńczona latarnią. Elewacje boczne o podziałach ramowych przeprute są dużymi oknami zamkniętymi półkoliście. Wewnątrz kaplice boczne otwarte są do nawy głównej półkolistymi arkadami. Ściany opięte są pilastrami podtrzymującymi wydatny gzyms obiegający. Wnętrza nakryte są sklepieniami kolebkowymi z lunetami na gurtach. Na filarach dźwigających kopułę umieszczone są półkoliste nisze z posągami czterech ewangelistów.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA jest barokowe i późnobarokowe. Bogata dekoracja sztukatorska powstała w dwóch etapach. Najpierw w latach 1675-79  sklepienie prezbiterium ozdobili  włoscy sztukatorzy a prace kontynuował w latach 1718-30 Baltazar Fontana. Kościół posiada także bogatą dekorację malarską. Na sklepieniu prezbiterium znajdują się freski przedstawiające Trójcę Świętą oraz Wniebowzięcie NMP. Freski na kopule ukazują sceny z życia sześciu kobiet ze Starego Testamentu: Sary, Rebeki, Abigail, Batszeby, Judyty i Estery. Na pendentywach z kolei personifikacje Europy, Azji, Afryki i Ameryki. Nad nawą freski ze scenami Oddania się Maryi w opiekę Bogu oraz Walka św. Michała Archanioła z szatanem. Autorem projektu późnobarokowego ołtarza głównego jest Baltazar Fontana. W polu środkowym ołtarza umieszczony jest obraz Nawiedzenia NMP, namalowany przez Jana Spillenberga. Tabernakulum natomiast wykonał w latach 1725-32 złotnik z Kromieryża Mikuláš Indegrenz. Ołtarze boczne zdobią barokowe i późnobarokowe obrazy wiedeńskich malarzy Tobiasa Pocka czy Paula Trogera a także miejscowy malarz Jan Kryštof Handke. Cennym zabytkiem jest też prospekt organowy z instrumentem wykonanym w latach 1722-25 przez Davida Siebra organmistrza z Brna. Niestety organy zostały w XIX w. przebudowane.

LITERATURA

Chmielewska D., Czechy. Przewodnik, Pascal 2018
P avel J., Sztuka Czechosłowacji, Warszawa 1986
Strona internetowa: http://www.svatykopecek.cz (dostep 20.08.2019)

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł