Czechy
Brno, kostel svatého Jana Křtitele a Jana Evangelisty
Lokalizacja: Brno, Minoritská (49.194335, 16.611086)
Budowa: połowa XIII w., 2. połowa XVIII w.
Budowniczy: Mauric Grimm (przebudowa)
Styl: gotyk, późny barok
HISTORIA. Minoryci przybyli do Brna w 1. połowie XIII w. Wkrótce wznieśli gotycki kościół w formie trójnawowej bazyliki, który został konsekrowany w 1257 r. W XVIII w. miała miejsce barokowa przebudowa kościoła według projektu bawarskiego architekta Maurica Grimma. Początkowo w latach 1716-23 wzniesiono kaplicę Loretańską. W 1722 r. przekształcono prezbiterium, zaś w latach 1728-33 przebudowano nawę główną i wzniesiono obecną fasadę.
ARCHITEKTURA. Gotycki kościół przebudowany w stylu późnobarokowym złożony jest z pięcioprzęsłowej nawy z płytkimi kaplicami po bokach i trójprzęsłowego prezbiterium zamkniętego trójbocznie. Od północy do kościoła dostawiona jest kaplica Loretańska. Wklęsła, trójdzielna fasada podzielona jest pilastrami i zwieńczona trójkątnym szczytem. W dolnej kondygnacji portal wejściowy ujęty jest kolumnami podtrzymującymi ukośne odcinki gzymsu. Powyżej we wnęce rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem. Po bokach dwie rzeźby świętych umieszczone w półkolistych wnękach. Nad rzeźbami rząd trzech okien, z których największe środkowe zamknięte jest łukiem odcinkowym. W bocznych polach górnej kondygnacji dalsze posągi świętych. Prezbiterium i nawa opięte są uskokowymi przyporami, między którymi w prezbiterium rozmieszczone są owalne okna, zaś w nawie duże okna zamknięte łukami odcinkowymi. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe z wieżyczką na sygnaturkę nad prezbiterium. Wewnątrz ściany nawy rozczłonkowane są półkolistymi arkadami płytkich kaplic, pilastry między kaplicami podtrzymują wydatny gzyms i sklepienie kolebkowe z lunetami, w prezbiterium sklepienie kolebkowe z lunetami na gurtach.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA jest w całości późnobarokowe i pochodzi z 2. połowy XVIII w. Polichromię na sklepieniu namalował Johann Georg Etgens. Późnobarokowy ołtarz główny jest dziełem Josefa Sterna z 1761 r. Z tego samego okresu pochodzą pozostałe ołtarze z rzeźbami i obrazami oraz ambona.
KAPLICA LORETAŃSKA
HISTORIA. Została zbudowana w latach w latach 1716-23.
ARCHITEKTURA. Kaplica składa się prostokątnej nawy na pomieszczenie Świętego Domku i wydłużonego korytarza mieszczącego Święte Schody. Nawę nakrywa kopuła z latarnią na wysokim ośmiobocznym tamburze. Fasada z dwukondygnacyjną częścią środkową, wydzieloną zdwojonymi pilastrami i zwieńczoną półkolistym szczytem. W dolnej kondygnacji portal o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej, ujęty rzeźbami aniołów-kariatyd. Kolejne posągi aniołów ustawione są na szczycie fasady i na balustradzie jej bocznych pół.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Dekorację malarską kopuły wykonał w 1. połowie XVIII w. Franz Eckstein, malarz pochodzący z Moraw i zmarły we Lwowie. Na sklepieniu przedstawiona jest Najświętsza Maria Panna z Dzieciątkiem jako Królowa Niebios. Nad nią znajduje się Bóg Ojciec z globusem w ręku i wskazujący tron przygotowany dla Jezusa Chrystusa. Nad Świętymi Schodami przedstawiona jest scena Chrystus przed Piłatem. Centralnym obiektem jest Święty Domek wzniesiony w 1716 r., kilka lat późniejsze są Święte Schody zbudowane w 1723 r. Balustradę Świętych Schodów zdobią figury Matki Bożej i św. Jana Ewanelisty oraz aniołków trzymających atrybuty Meki Pańskiej, który wykonał Ignác Gunst. W pierwszym stopniu schodów umieszczone są relikwie Żłóbka, w 11 stopniu relikwie Grobu Bożego a w 28 stopniu relikwie Krzyża Świętego. Ołtarz i jego dekorację rzeźbiarską wraz z grupą Ecce Homo wykonał Jan Jiří Schauberger. Po bokach ołtarza ustawione są rzeźby Chrystusa Ubiczowanego i św. Weroniki.
LITERATURA
Strona internetowa: https://encyklopedie.brna.cz/home-mmb/?acc=profil_domu&load=983 (dostęp 05.09.2021)
Strona internetowa: https://encyklopedie.brna.cz/home-mmb/?acc=profil_domu&load=982 (dostęp 05.09.2021)
