Czechy
Brno, kościół św. Jakuba
Marek SztorcBrno, kostel svatého Jakuba
Lokalizacja: Brno, Jakubské nám (49.196589, 16.608333)
Budowa: 3. ćwierć XV w. - 1592
Budowniczy: Anton Pilgram (korpus nawowy)
Styl: późny gotyk
HISTORIA. Pierwotny romański kościół na tym miejscu powstał w latach 1201-1222 był przeznaczony dla kolonistów niemieckich, walońskich i flamandzkich. W latach 1368-1405 wokół kościoła wzniesiono szereg gotyckich kaplic. Budowa obecnego kościoła rozpoczęła się w 3. ćwierci XV w. od wzniesienia prezbiterium. Prace przy korpusie nawowym rozpoczęły się około 1500 r. przy udziale Antona Pilgrama. Był on czynny przy budowie w latach 1500-1511 po czym udał się do Wiednia. Budowę korpusu zakończono w 1592 r. Od wschodu do nawy dostawiona jest wieża wysoka na 92 metry. W latach 1750-1766 nastąpiła barokizacja wnętrza. Kolejnym etapem była regotycyzacja świątyni przeprowadzona w latach 1871-1879 pod kierunkiem wiedeńskiego architekta Heinricha von Ferstela.
ARCHITEKTURA. Kościół złożony jest z trójnawowego, siedmioprzęsłowego, halowego korpusu oraz niewyodrębnionego krótkiego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie. Elewacje kościoła przeprute są wysokimi, trójdzielnymi, ostrołukowymi oknami z maswerkami. Okna są rozdzielone uskokowymi przyporami zwieńczonymi gargulcami i kwiatonami. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe z wieżyczkę na sygnaturkę nad prezbiterium. Od frontu dostawiona jest wieża kwadratowa, zwieńczona baniastym hełmem z latarnią i iglicą. Wewnątrz kościoła sklepienia wsparte są na smukłych filarach międzynawowych. Korpus nawowy nakrywa sklepienie gwiaździste, prezbiterium sklepienie sieciowe a obejście sklepienie trójodporowe. Zachowało się kilka późnogotyckich portali ostrołukowych, m.in. uskokowy portal zachodni i południowy, zamknięty łukiem w ośli grzbiet, ujęty pinaklami i zwieńczony i kwiatonem.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Kościół posiada bogate wyposażenie wnętrza. Neogotycki ołtarz główny wykonany został w latach 1888-95 według projektu Heinricha von Ferstela. Ołtarze boczne są późnobarokowe z lat 1750-1766. W nawie głównej umieszczona jest barokowa ambona z 1669 r. W prezbiterium ustawiony jest wykonany w latach 1718-27 pomnik nagrobny Ludwiga Raduit de Souches (zm. 1682), obrońcy miasta przed Szwedami. Organy wykonał w 1692 r. Jakub Ryšák z Opawy. W kaplicy Matki Bożej Bolesnej znajduje się wczesnogotycka rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego z 4. ćw. XIII w. Przy wejściu do zakrystii umieszczone są kamienne płaskorzeźby ze scenami Opłakiwania i Ukrzyżowania Chrystusa z lat 1518-19.
LITERATURA
Pavel J., Sztuka Czechosłowacji, Warszawa 1986
Strona internetowa: https://cs.wikipedia.org/wiki/Kostel_svatého_Jakuba_Staršího_(Brno) (dostęp 05.08.2018)