dolnośląskie

Lokalizacja: Wambierzyce, powiat Kłodzko (50.490133, 16.454684)
Budowa: 1715-20
Architekt: Christoph Dientzenhofer?
Styl: późny barok

HISTORIA. Wambierzyce od kilku wieków są miejscem kultu maryjnego i celem pielgrzymek, stąd często używa się też nazwy Śląska Jerozolima. Według legendy już w XIII w. na koronie lipy pojawiła się figurka Matki Boskiej, za sprawą której wierni doznawali licznych uzdrowień. Zapoczątkowało to napływ pielgrzymów ze Śląska, Czech, Moraw i Austrii. Wcześniejsze kościoły wznoszone  na miejscu cudownych uzdrowień ulegały zniszczeniu. Obecny kościół pielgrzymkowy został wzniesiony w latach 1715-20 z inicjatywy Franza Antona von Gotz, być może według projektu Christopha Dientzenhofera. W 1936 r. papież Pius XI nadał świątyni tytuł bazyliki mniejszej. Do kościoła prowadzą szerokie schody zakończone u szczytu tarasem z kamiennymi balustradami ozdobionymi postaciami świętych.

ARCHITEKTURA. Późnobarokowy kościół zbudowany został na planie czworoboku, którego centrum zajmuje świątynia obudowana założeniem kalwaryjnym, złożonym z prostokątnego obejścia oraz innych pomieszczeń stanowiących jedną całość. Nawę kościoła, wzniesioną na planie elipsy, z kaplicami bocznymi i emporami umożliwiającymi obejście wnętrza, nakrywa spłaszczona kolebka z lunetami, spływającymi na przyścienne filary, opięte zdwojonymi pilastrami. Prezbiterium na rzucie elipsy, prostopadłe do nawy, nakryte jest spłaszczoną kopułą. Całość poprzedza monumentalna fasada kościoła o układzie horyzontalnym, która posiada dwie kondygnacje o podziałach pilastrowych i ujęta jest w boczne ryzality.

WYSTRÓJ WNĘTRZA. Polichromię na sklepieniach wykonał w połowie XVIII w. malarz Born, w nawie, w centralnym plafonie widnieje scena Nawiedzenia NMP a wokół medaliony ze scenami śś. Augustyna, Ambrożego, Antoniego, Dominika, Bonawentury, Franciszka z Asyżu, Bernarda i św. Stanisława Kostki. W całości zachowało się też bogate wyposażenie wnętrza, pochodzące głównie z połowy XVIII w. Barokowy ołtarz główny wykonany został przez Karola Sebastiana Flakera w 1725 r. Znajduje się w nim łaskami słynąca, gotycka rzeźba Madonny z Dzieciątkiem z końca XIV w. Dziełem tego samego rzeźbiarza jest też ambona umieszczona w nawie. Są jeszcze barokowe ołtarze, ławy i obrazy. Na sąsiednich wzgórzach usytuowany jest zespół kaplic kalwaryjnych, powstały w latach 1683-1708 z fundacji Daniela Osterberga, uzupełniony nowymi budowlami w ciągu XIX w. Dużą atrakcję stanowi tez ruchoma szopka wykonana w połowie XIX w. przez Longinusa Wittiga. Składa się ona z 800 rzeźbionych figur, z których 300 napędzanych jest mechanizmem zegarowym.

Rzut poziomy za: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005

LITERATURA

Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005
Strona internetowa: http://www.sanktuarium.wambierzyce.pl/

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł