Budapeszt, bazylika św. Stefana

Szczegóły: | Odsłony: 2857

Budapeszt, bazylika św. Stefana
Budapest, Szent István Bazilika

Lokalizacja: Budapeszt - Lipótváros, Szent István tér 1 (47.500791, 19.053863)
Budowa: 1851-1905
Architekt: Jozsef Hild, Miklós Ybl
Styl: neorenesans

Bazylika św. Stefana jest największym kościołem w Budapeszcie, mogącym pomieścić 8,5 tysiąca wiernych. Długość świątyni wynosi 87 m, szerokość 55 m a jej wysokość sięga 96 m.

HISTORIA. Kościół budowany był przez ponad pół wieku. Budowę rozpoczęto w 1851 r. według projektu Józsefa Hilda, który zaprojektował budowlę w stylu klasycystycznym. Po śmierci Hilda, kierownictwo budowy przejął Miklós Ybl, który wprowadził duże zmiany do projektu i nadał mu formę neorenesansową. W chwili śmierci Ybla w 1891 r. bryła kościoła była już gotowa. Pracami wykończeniowymi do 1905 r. kierował József Kauser. W 1931 r. świątynia został podniesiona do godności bazyliki mniejszej. W latach 1944-45 kościół został poważnie uszkodzony w wyniku bombardowań i sowieckiej ofensywy. Po odbudowie i renowacji pełni funkcję konkatedry diecezji Ostrzyhom - Budapeszt.

ARCHITEKTURA. Neorenesansowy kościół złożony jest z dziewięciopolowego korpusu zbudowanego na planie krzyża greckiego, którego centralne pole nakryte jest kopułą oraz z półkolistej apsydy otoczonej obejściem. Monumentalna fasada ujęta jest po bokach smukłymi wieżami nakrytymi kopułkami z latarniami. W dolnych kondygnacjach wież w półkolistych niszach umieszczone są posągi Ojców Kościoła, świętych: Ambrożego, Hieronima, Grzegorza i Augustyna. Lekko wysunięta do przodu środkowa część fasady ma formę łuku triumfalnego, nakrytego trójkątnym tympanonem z rzeźbami Matki Bożej z Dzieciątkiem i adorujących ją węgierskich świętych, które są dziełem Leó Fesslera. Poniżej na belkowaniu widnieje ogromny napis EGO SUM VIA, VERITAS ET VITA (Ja jestem drogą, prawdą i życiem). Środkowa półkolista wnęka, ujęta pilastrami, kryje w sobie lekko cofnięty portal główny, nad którym umieszczony jest medalion z popiersiem św. Stefana. Nad środkową częścią fasady wznosi się kopuła na wysokim tamburze, przeprutym półkolistymi oknami, między którymi rozmieszczone cztery półkoliste nisze z posągami ewangelistów. Elewacje obejścia prezbiterium opięte są potężnymi jońskimi kolumnami, wspierającymi belkowanie i balustradę, na której ustawione są posągi 12 apostołów. Elewacje boczne korpusu opięte są pilastrami i zwieńczone trójkątnymi tympanonami. Kościół nakrywają dachy dwu- i jednospadowe. Ściany wewnątrz kościoła rozczłonkowane są pilastrami wspierającymi wydatny gzyms z belkowaniem oraz sklepienia kolebkowe i centralną kopułę na pendentywach.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Wnętrze kopuły zdobią mozaiki, wykonane przez Károly Lotza m.in. w centralnej części przedstawiony jest Bóg Ojciec. W ołtarzu głównym ustawiony jest posąg św. Stefana, wykonany z białego marmuru karraryjskiego przez Alajosa Stróbla. Brązowe płaskorzeźby ze scenami z życia świętego wykonał Ede Mayer. Autorem projektu ambony jest József Kauser. W jednej z kaplic umieszczona jest najważniejsza węgierska relikwia - Święta Prawica króla Stefana, wydobyta z grobowca monarchy w 1083 r. W bazylice pochowany Ferenc Puskás (zm. 2006), najwybitniejszy węgierski futbolista. W prawej wieży umieszczony jest 9-tonowy dzwon ufundowany przez czytelników jednej z niemieckich gazet po II wojnie światowej.

LITERATURA

Chojnacka M., Budapeszt, wyd. ExpressMap, Warszawa 2017
Mehling M., Knaurs Kulturführer in farbe Ungarn, München 1996
Rusin W., Węgry. Praktyczny przewodnik, Bielsko-Biała 2014
Szwajdo J., Węgry. Przewodnik krajoznawczy, wyd. BOSZ, 2014

Budapeszt, bazylika św. Stefana