kujawsko-pomorskie

Lokalizacja: Inowrocław, ul. Plebanka 11 (52.800064, 18.263736)
Budowa: koniec XII w.
Styl: romanizm

HISTORIA. Romański kościół NMP został zbudowany pod koniec XII w. lub na początku XIII w., dla osady targowej Novo Wladislaw, zwanej tak być może na cześć Władysława Hermana. Po lokacji Inowrocławia kościół znalazł się poza murami miasta i rozpoczął się jego powolny upadek. Już pod koniec XVII w. pojawia się informacja o złym stanie kościoła. W 1834 r. w wyniku pożaru zawaliły się mury prezbiterium, nawy i wieży północnej. Od tego czasu aż do odbudowy na początku XX w. kościół pozostawał w ruinie. W latach 1900-1902 przeprowadzono prace rekonstrukcyjne, w czasie których przywrócono świątyni pierwotny romański wygląd. Na podstawie fundamentów zrekonstruowano pierwotne prezbiterium z apsydą oraz odbudowano wieże północną. Dalsze prace rekonstrukcyjne prowadzono w latach 50-tych XX w.

ARCHITEKTURA. Kościół jest jednonawową budowlą z wydzielonym prezbiterium, zamkniętym półkolistą apsydą oraz z okazałym masywem wieżowym od zachodu. Nakryty jest dachami dwuspadowymi. Obie wieże są czworoboczne i zostały nakryte dachami ostrosłupowymi. Ich elewacje rozczłonkowane są półkolistymi oknami i blendami. Północna ściana nawy pokryta jest romańskimi reliefami i rytami przedstawiającymi maski i zwierzęta. Na ścianie tej zachował się też najbardziej autentyczny portal, dwuuskokowy, zamknięty łukiem półkolistym. Dwa pozostałe portale posiadają przemurowane ościeża i są również zamknięte półkoliście: zachodni jest czterouskokowy, zaś północny dwuuskokowy. Wnętrze kościoła nakryte jest drewnianym stropem płaskim.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na umieszczoną w ołtarzu głównym gotycką rzeźbę uśmiechniętej Madonny z Dzieciątkiem, pochodzącą z około 1370 r.

Autorem trzech zdjęć jest Andrzej Mleczko

LITERATURA

Sztuka polska romańska i przedromańska do schyłku XIII w., pod. red. M. Walickiego, Warszawa br.
Świechowski Z., Katalog architektury romańskiej w Polsce, Warszawa 2009
Świechowski Z., Sztuka polska, t.I, Romanizm, wyd. Arkady 2006

• Następny artykuł