lubelskie
Lublin, kościół Przemienienia Pańskiego, dawny misjonarzy
Lokalizacja: Lublin, ul. Wyszyńskiego 6 (51.244177, 22.569535)
Budowa: 1719-36
Architekt: Giovanni Spazzio?
Styl: barok
HISTORIA. Dawny kościół misjonarzy położony przy ulicy Prymasa Wyszyńskiego, wchodzi dziś w skład Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Lublinie. Świątynia ta zaliczana jest do najlepszych realizacji późnobarokowej architektury sakralnej na obszarze dawnej Rzeczpospolitej. Zbudowana została w latach 1719-36 dla sprowadzonego do Lublina na początku XVIII w. zgromadzenia misjonarzy od św. Wincentego a Paulo. Fundatorem świątyni był Jan Tarło, wojewoda sandomierski, później lubelski. Autorem projektu był prawdopodobnie Giovanni Spazzio, włoski architekt działający w Polsce. W 1864 r. władze carskie dokonały kasaty lubelskiego klasztoru misjonarzy w ramach represji po powstaniu styczniowym, kościół pełnił jednak nadal funkcję świątyni seminaryjnej. Około 1890 r. prezbiterium przedłużono o neogotycką kaplicę, która obecnie wykorzystywana jest na potrzeby kleryków obrządku grecko-katolickiego.
ARCHITEKTURA. Barokowy kościół na planie zbliżonym do krzyża greckiego, złożony z nawy, transeptu i wydłużonego prezbiterium, zamkniętego konchowo. Na skrzyżowaniu naw wznosi się kopuła, nakryta barokowym hełmem i zwieńczona ośmioboczną latarnią. Elewacje zewnętrzne podzielone są podwójnymi pilastrami i zwieńczone smukłymi szczytami wolutowymi z półkolistymi naczółkami. Narożniki elewacji transeptu są wypukłe, zaś narożniki w nawie i prezbiterium są wklęsłe. Wnętrze kościoła nakryte jest sklepieniami kolebkowymi z lunetami a w części centralnej półeliptyczną kopułą na pendentywach, podzieloną na cztery pola z medalionami z podobiznami Ojców Kościoła. Ściany w części centralnej ujęte masywnymi filarami.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA pochodzi z XVIII w. Z czasu budowy kościoła pochodzą trzy barokowe ołtarze, główny i dwa w transepcie, ich autorem jest Jan Eliasz Hoffman z Puław, działający na zlecenie Sieniawskich i Lubomirskich. Obrazy ołtarzowe pochodzą z warszawskiego warsztatu Szymona Czechowicza. Z innych obiektów warto wymieć ambonę i ołtarz ustawiony przy tęczy, pochodzą one z 2. poł. XVIII w. Misjonarze po przybyciu do Lublina założyli seminarium, które po utworzeniu diecezji lubelskiej w 1808 r. otrzymało nazwę: Seminarium Diecezjalne Lubelskie. Jej wystrój wnętrza pochodzi z lat 80 i 90 tych XX w. a jego autorem jest Jerzy Nowosielski.
LITERATURA
Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, t. 22, Województwo lubelskie, Warszawa 1995
Kowalczyk J., Architektura sakralna między Wisłą a Bugiem w okresie późnego baroku, [w:] Dzieje Lubelszczyzny, t. VI, Między wschodem a zachodem, cz. III, Kultura artystyczna, pod red. Tadeusza Chrzanowskiego, Lublin 1992
Żabicki J., Leksykon zabytków architektury Lubelszczyzny i Podkarpacia, Arkady 2013
Lublin, kościół Przemienienia Pańskiego, dawny misjonarzy
Kościoły w Lublinie opisane na stronie: zabytkowekoscioly.net
Lublin, katedra św. Jana Chrzciciela
Lublin, kaplica zamkowa św. Trójcy
Lublin, kościół św. Stanisława, dominikanów
Lublin, kościół Nawrócenia św. Pawła, bernardynów
Lublin, kościół Przemienienia Pańskiego
Lublin, kościół św. Agnieszki
Lublin, kościół św. Józefa Oblubieńca, karmelitów bosych
Lublin, kościół św. Piotra i Pawła, kapucynów