małopolskie

Lokalizacja: Bochnia, pl. Św. Kingi (49.969303, 20.428318)
Budowa: do 1440 r.
Styl: gotyk

HISTORIA. Lokacja miasta Bochni w 1253 r. przez księcia krakowskiego Bolesława Wstydliwego związana jest z odkryciem tutaj złóż soli kamiennej. Wydobycie i handel solą były przez wieki podstawowym źródłem dochodów miasta i jego mieszkańców. Pierwszy murowany kościół w Bochni ufundowany został w 1249 r. przez księżną Grzymisławę, żonę księcia krakowskiego Leszka Białego. Obecny okazały kościół parafialny ukończono około 1440 r.

ARCHITEKTURA. Jest to budowla późnogotycka, zbarokizowana po pożarze w 1655 r. Złożona jest z trójnawowego korpusu halowego o czterech przęsłach oraz czteroprzęsłowego prezbiterium zamkniętego trójbocznie, przy którym od północy stoi gotycka kaplica św. Kingi. Fasada zachodnia zwieńczona została szczytem schodkowym z dekoracyjnie ukształtowanymi blendami i fryzem rombowym. podzielona jest szkarpami na trzy części, w środkowej części mieści się nowy portal ostrołukowy, nad nim zaś trzy okna ostrołukowe z laskami kamiennymi. Nad kościołem dach dwuspadowy z neogotycką wieżyczką na sygnaturkę. Wewnątrz ściany kościoła rozczłonkowane są pilastrami. Sklepienia w prezbiterium i nawie kolebkowe, w nawach bocznych kolebkowo-krzyżowe, w kaplicy św. Kingi, krzyżowo-żebrowe.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Wyposażenie wnętrza jest przeważnie barokowe i późnobarokowe z XVII-XVIII w. Na uwagę zasługuje zespół siedmiu późnobarokowych ołtarzy, wykonanych w 2. poł. XVIII w. przez Piotra Korneckiego, snycerza z Gdowa. Sześć z nich ustawionych jest przy filarach międzynawowych, wyróżnia się jednak okazały ołtarz główny z obrazami św. Mikołaja w polu środkowym i Wniebowzięcia NMP w górnej kondygnacji, środkowym i Wniebowzięcia NMP w górnej kondygnacji, oba namalowane zostały przez wszechstronnego artystę jakim był Piotr Kornecki. Z okresu baroku pochodzą też pozostałe ołtarze, ponadto stalle z 1655 r. i marmurowa chrzcielnica z XVII w. Jest też rokokowa ambona i późnobarokowy prospekt organowy. Na ścianie południowej kaplicy św. Kingi zachowały się fragmenty gotycko-renesansowej polichromii z przełomu XV i XVI w., ze sceną Rozesłania Apostołów. Pozostałe malowidła w tej kaplicy zostały zaprojektowane przez Jana Matejkę, a wykonał je w 1898 r. Antoni Tuch. W 1777 r. do kościoła dobudowano kaplicę, aby pomieścić w niej łaskami słynący obraz Matki Bożej Różańcowej zwanej Bocheńską, przeniesiony tu po kasacie bocheńskiego klasztoru dominikanów. Obraz pochodzi z 1. połowy XVI w. i przeniesiono go wraz z późnobarokowym ołtarzem. Cennym zabytkiem jest wolno stojąca przy kościele drewniana dzwonnica z 1609 r. Zbudowana przez cieślę Andrzeja Palicza o konstrukcji słupowej, szalowana z nadwieszaną izbicą, nakryta dachem namiotowym. W 1987 r. dzwonnica została spalona a następnie zrekonstruowana w latach 1990-93.

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 2, Powiat bocheński, Warszawa 1953
Kornecki M., Dzieje sztuki, [w:] Województwo tarnowskie, Wrocław 1998
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
Piątkowska Ł., Parafie Ziemi Bocheńskiej, Bochnia 2004

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł