Niemcy

Frankfurt, St.-Marien-Kirche

Lokalizacja:  Frankfurt n/Odrą, Oberkirchplatz 1 (52.343111, 14.554374)
Budowa: 2. połowa XIII w., lata 1360-70, XV w.
Styl:  gotyk

Kościół jest jednym z największych kościołów w Brandenburgii, jego długość wynosi 77 metrów a szerokość 45 metrów.

HISTORIA. Został zbudowany w 2. połowie XIII w. jako trójnawowa hala z transeptem i prezbiterium. W latach 1360-70 wzniesiono obecne trójnawowe prezbiterium. W XV w. dobudowano nawy boczne, tworząc pięcionawowy korpus. Około 1450 r. podwyższono wieżę. W 1522 r. dostawiono zakrystię z galerią. W 1826 r. runęła południowa wieża, której nie odbudowano. W kwietniu 1945 r. kościół został częściowo zniszczony w czasie niemieckiej obrony miasta przed Armią Czerwoną. Przez długie lata kościół pozostawał ruiną. W 1979 r. odnowiono zakrystię ale kompleksowe prace ruszyły dopiero w 1990 r. Zrekonstruowano sklepienia, wzniesiono drewnianą więźbę dachową o wysokości 21 metrów, którą nakryto dachami.

ARCHITEKTURA. Kościół o układzie halowym złożony jest z pięcionawowego i trójprzęsłowego korpusu, transeptu oraz trójnawowego i trójprzęsłowego chóru (prezbiterium) z obejściem, zakończonego wielobocznie. Od frontu do kościoła dostawiona jest masywna wieża, do północnego ramienia transeptu przylega wieloboczna kaplica, zaś od południa do chóru dobudowana została trójprzęsłowa kaplica. Ściany kościoła na zewnątrz opięte są uskokowymi przyporami, między którymi rozmieszczone są ostrołukowe okna. Powyżej u nasady dachu, ściany chóru obiega ozdobny gzyms. Górne partie ścian korpusu nawowego zdobi dekoracyjny szczyt z dwoma rzędami prostokątnych blend, zwieńczonych trójkątnymi szczycikami. Chór nakrywa wysoki dach dwuspadowy, nad korpusem także dachy dwuspadowe, znacznie obniżone, dachy dwuspadowe nakrywają też kaplice boczne. Wieża czworoboczna o kondygnacjach wydzielonych ozdobnymi gzymsami i ścianach rozczłonkowanych ostrołukowymi oknami i blendami. Zwieńczona jest blankami i nakryta hełmem ostrosłupowym. Do wnętrza prowadzi kilka portali gotyckich, ostrołukowych, być może fundacji cesarza Karola IV Luksemburskiego. Z nich najciekawsze portale południowe o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej, z rzeźbionymi archiwoltami, zwieńczone pinaklami oraz medalionami. Wnętrze prezbiterium i korpusu nakryte w większości rekonstruowanymi sklepieniami krzyżowo-żebrowymi, wspartymi na ośmiobocznych filarach. Nad częścią korpusu została odsłonięta drewniana więźba dachowa. Oryginalne sklepienia zachowały się w ramionach transeptu, północnej nawie prezbiterium oraz skrajnej nawie południowej korpusu. Oryginalne są też sklepienia gwiaździste kaplicy przy prezbiterium.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Kościół praktycznie pozbawiony jest wyposażenia. Najcenniejszym zabytkiem kościoła są trzy duże gotyckie witraże, wykonane w latach 1360-70. Na 117 kwaterach przedstawione zostały sceny: stworzenia świata, Adama i Ewy, budowa Arki Noego, życie Chrystusa i legendę Antychrysta. Witraże te zostały w 1941 r. usunięte z okiem i zabezpieczone a następnie zrabowane przez Armię Czerwoną. Po długich staraniach były od 2002 r. stopniowo zwracane przez władze rosyjskie i po konserwacji powróciły do kościoła.

LITERATURA

Adamiak J., Pillep R., Zabytki Architektury i sztuki NRD, Przewodnik, wyd. ARKADY 1989
Badstübner E., Badstübner-Gröger S., Knaurs Kulturführer in Farbe. Brandenburg, Augsburg 1998
Strona internetowa: https://www.st-marien-ffo.de (dostęp 12.02.2019)

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł