Niemcy

Brandenburg an der Havel, St. Katharienenkirche

Lokalizacja: Brandenburg, Katharinenkirchplatz 13 (52.408939, 12.561492)
Budowa: 1401-1434
Architekt: Hinrich Brunsberg
Styl: późny gotyk

Kościół św. Katarzyny w Brandenburgu jest interesującym przykładem Backsteingotik (gotyku ceglanego), głównie ze względu na nowatorski układ przestrzenny zastosowany przez wybitnego architekta Hinricha Brunsberga oraz bogatą dekoracje elewacji zewnętrznych.

HISTORIA. Zbudowany został w latach 1401-1434 według planów budowniczego Hinricha Brunsberga ze Szczecina (Stettina) na miejscu starszej świątyni, z której przetrwała tylko wieża południowa. Wieża ta uległa zawaleniu w końcu XVI w. i następnie została odbudowana. Także w XVI w. kościół w wyniku reformacji przeszedł w ręce protestantów.

ARCHITEKTURA. Późnogotycki kościół o długości 73 m i szerokości 29 m, złożony jest z trójnawowego, siedmioprzęsłowego, halowego korpusu bez wyodrębnionego prezbiterium, zakończonego wielobocznym obejściem. Nawy boczne i obejście otoczone są płytkimi kaplicami, powstałymi poprzez wciągnięcie przypór do wnętrza. Do korpusu od północy i południa dostawione są kaplice, które sprawiają wrażenie ramion transeptu. Od frontu korpus poprzedzony jest dwuprzęsłowym, gotyckim masywem z wieżą na osi. Elewacje kościoła opięte są płaskimi przyporami wciągniętymi do wnętrza i pokrytymi od zewnątrz koronkowymi wimpergami i maswerkami. Między przyporami znajdują się duże okna ostrołukowe, cztero- i pięciodzielne z laskowaniami. Korpus nakrywa wspólny dach dwuspadowy. Elewacje zewnętrze kaplic północnej i południowej zwieńczone są bogato dekorowanymi szczytami z wielobarwnych, glazurowanych cegieł. Szczyty te podzielone są pinaklami zwieńczonymi kwiatonami, między którymi rozmieszczone są blendy wypełnione koronkowymi maswerkami. Wieża kwadratowa, wysoka na 72,5 m, w ostatniej kondygnacji przechodząca w ośmiobok i nakryta hełmem barokowym. Wewnątrz nawa główna nakryta jest sklepieniem sieciowym wspartym na ośmiobocznych filarach. Nawy boczne i obejście nakrywają sklepienia krzyżowe i gwiaździste. Sklepienia gwiaździste nakrywają także kaplice boczne. Ściany naw bocznych i obejścia rozczłonkowane są ostrołukowymi wnękami, mieszczącymi płytkie kaplice.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. We wnętrzu zachowało się kilka interesujących elementów wyposażenia. Przy ostatnim przęśle nawy głównej ustawiony jest późnogotycki ołtarz główny z 1474 r., sygnowany przez Gerharda Wegera. W polu środkowym ołtarz przedstawiona jest rzeźba Madonny z Dzieciątkiem w otoczeniu czterech płaskorzeźbionych postaci świętych. Na skrzydłach sceny z dzieciństwa Chrystusa. W predelli sceny z życia św. Katarzyny, zaś w zwieńczeniu grupa Ukrzyżowania. W południowej kaplicy znajduje się późnogotycki ołtarz św. Jadwigi z 1480 r. W jego polu środkowym przedstawione zostały rzeźby św. Jadwigi, Rocha i Adriana z Nikomedii. W północnej kaplicy ustawiona jest mosiężna chrzcielnica wykonana w 1440 r. przez ludwisarza Dietricha Molnera w Erfurcie. Późnobarokowa ambona pochodzi z 1668 r. Natomiast barokowy prospekt organowy z 1726 r. wykonany został przez Johanna Georga Glume. Wśród licznych zabytków sztuki sepulkralnej wyróżnia się barokowy pomnik nagrobny rodu Schulenburg.

LITERATURA

Adamiak J., Pillep R., Zabytki Architektury i sztuki NRD, Przewodnik, wyd. ARKADY 1989
Architektura gotycka w Polsce, pod red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Badstübner E., Badstübner-Gröger S., Knaurs Kulturführer in Farbe. Brandenburg, Augsburg 1998
Sztuka gotycka, pod. red. R. Tomana, wyd. Konemann 2000

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł