Niemcy

Cottbus, kościół św. Mikołaja
Cottbus, Oberkirche St. Nicolai

Lokalizacja: Cottbus, Oberkirchplatz 12 (51.761199, 14.336671)
Budowa: XV – XVI w.
Styl: późny gotyk

HISTORIA. Pierwsze wzmianki o kościele św. Mikołaja pochodzą z 1156 r. Najstarszą częścią kościoła jest dolna część wieży zachodniej, która została wzniesiona na przełomie XIV i XV w. Budowę obecnego kościoła rozpoczęto w 1. połowie XV w. od wzniesienia prezbiterium. Korpus halowy wznoszono od połowy XV w. do początku XVI w. Wtedy też cały kościół został nakryty sklepieniami a wieża została podwyższona. W 1537 r. w związku z przejściem mieszczan Cottbus na luteranizm kościół stał się świątynią protestancką. W 1685 r. wieża została nakryta barokowym hełmem. W 1945 r. w czasie obrony miasta przed armią sowiecką kościół doszczętnie spłonął. W 1946 r. zawaliła się część sklepień kościoła, które zostały odbudowane dopiero w 1960 r.

ARCHITEKTURA. Późnogotycki kościół złożony jest z ośmioprzęsłowego, halowego korpusu nawowego z niewyodrębnionym prezbiterium zamkniętym wielobocznym obejściem. Od zachodu kościół poprzedza wieża, od północy na wysokości prezbiterium dostawiona jest dwuprzęsłowa zakrystia z ośmioboczną kaplicą chrzcielną zaś od południa do korpusu przylega dwuprzęsłowa kaplica z wieloboczną kruchtą. Na zewnątrz kościół i przybudówki opięte są przyporami między którymi rozmieszczone są duże okna ostrołukowe z maswerkami, trój- i czterodzielne. Nawę główną nakrywa wysoki dach dwuspadowy a nad nawami bocznymi obniżone dachy jednospadowe. Do wnętrza prowadzą profilowane, ostrołukowe portale. Wieża jest częściowo wtopiona w korpus, czworoboczna w dolnej części, wyżej przechodząca w ośmiobok i nakryta hełmem barokowym z latarnią. Zakrystia i kaplica południowa nakryte są stromymi dachami dwuspadowymi i ozdobione schodkowymi szczytami z ostrołukowymi blendami. Kaplica chrzcielna nakryta jest ostrosłupowym hełmem. Wnętrze kościoła nakrywają sklepienia gwiaździste o różnorodnych rysunkach, w korpusie wsparte na ośmiobocznych filarach.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Większość zabytkowego wyposażenia kościoła uległa zniszczeniu pod koniec II wojny światowej. Zachował się jedynie barokowy ołtarz główny z 1661 r. wykonany przez Andreasa Schultze z Torgau, który w 1945 r. został częściowo uszkodzony. Ołtarz ozdobiony jest płaskorzeźbami Narodzenia Pańskiego, Ostatniej Wieczerzy oraz Zmartwychwstania Chrystusa. W  nawie umieszczona jest barokowa ambona z 1736 r., przeniesiona z kościoła franciszkanów we Frankfurcie nad Odrą. Interesującym zabytkiem jest też barokowa chrzcielnica z XVII w., wykonana z piaskowca i pokryta złoconą blachą. Na chórze muzycznym ustawiony jest barokowy prospekt organowy, wykonany w 1759 r. przez Johanna Gottfrieda Stechera. W kościele znajduje się też kilka epitafiów, z których najstarsze pochodzą z XVI w. Na kilku filarach chóru zachowały się fragmenty gotyckich malowideł z 2. połowy XIV w.

LITERATURA

Adamiak J., Pillep R., Zabytki Architektury i sztuki NRD, Przewodnik, wyd. ARKADY 1989
Knaurs Kulturführer in Farbe. Brandenburg, Augsburg 1998
Strona internetowa: https://www.stadtmuseum-cottbus.de/cottbus-lexikon-detail/oberkirche-st-nikolai.html

Cottbus, kościół św. Mikołaja

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł