Cottbus, kościół klasztorny
Cottbus, klosterkirche

Lokalizacja: Cottbus, Klosterplatz (51.761629, 14.333345)
Budowa: 1300-XV w.
Styl: gotyk

HISTORIA. Klasztor franciszkanów w Cottbus został założony przypuszczalnie w latach 1290-1300 i zapewne krótko po tym czasie rozpoczęto budowę kościoła. Za fundatorów kościoła i klasztoru uważa się Fredehelma von Cottbus i jego żonę Adelheid, na co wskazuje ich płyta nagrobna zachowana w kościele. Jeszcze w XIV w. kościół został przedłużony i wtedy także dobudowano wieżę.. W XV w. kościół został powiększony o nawę południową. W 1537 r. z związku z przyjęciem luteranizmu w Marchii Brandenburskiej franciszkanie musieli opuścić kościół, który stał się odtąd świątynią parafialną dla ludności łużyckiej. Nabożeństwa w języku dolnołużyckim odbywały się aż do początku XX w. W latach 1907-1908 przebudowane zostało wnętrze kościoła, z tego czasu pochodzą m.in. empory.

ARCHITEKTURA. Gotycki kościół złożony jest z dziesięcioprzęsłowej nawy z niewyodrębnionym prezbiterium, zamkniętym ścianą prostą. Od południa do środkowej części kościoła dostawiona jest czteroprzęsłowa nawa. Natomiast do wschodniego przęsła kościoła od północy przylega zakrystia a od południa dobudowana jest wieża. Na zewnątrz kościół opięty jest przyporami, pomiędzy którymi znajdują się trójdzielne i czterodzielne okna ostrołukowe. Wschodnia elewacja kościoła zwieńczona jest trójkątnym szczytem wypełnionym ostrołukowymi blendami. Poniżej rozmieszczone są trzy dwudzielne okna ostrołukowe. Nawę główną i prezbiterium nakrywa wspólny dach dwuspadowy, także dwuspadowy dach nakrywa nawę południową. Do wnętrza prowadzi od południa uskokowy portal ostrołukowy. Nawę południową od wschodu i zachodu wieńczą trójkątne szczyty schodkowe ze sterczynami. Wieża kwadratowa, podzielona na trzy kondygnacje, wypełnione ostrołukowymi blendami i oknami, zwieńczona stożkowym hełmem. Wnętrze kościoła nakryte jest sklepieniem żebrowym. Nawa południowa otwarta jest do nawy głównej ostrołukowymi arkadami.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. W zakończeniu części prezbiterialnej ustawiony późnobarokowy ołtarz z 1750 r., przekształcony na początku XX w., z obrazem Ukrzyżowania w polu głównym z 1908 r. Z tego samego czasu pochodzą drewniane empory ustawione wzdłuż nawy. W 1617 r. wykonana została manierystyczna ambona o bogatej dekoracji snycerskiej i malarskiej. Do najstarszych zabytków w kościele należy gotycki drewniany krucyfiks z 1320 r. Z tego samego czasu pochodzi płyta nagrobna Fredehelma von Cottbus (zm. 1307) i jego żonę Adelheid (zm. 1319), wykonana z piaskowca z rzeźbionymi postaciami zmarłych. Późniejsza jest późnogotycka chrzcielnica z około 1500 r. Na chórze muzycznym umieszczone są organy wykonane w 1908 r. przez Wilhelma Sauera z Frankfurtu nad Odrą.

LITERATURA

Adamiak J., Pillep R., Zabytki Architektury i sztuki NRD, Przewodnik, wyd. ARKADY 1989
Knaurs Kulturführer in Farbe. Brandenburg, Augsburg 1998

Cottbus, kościół klasztorny