Niemcy
Chorin, kościół cystersów
Marek SztorcChorin, kościół cystersów
Chorin, zisterzienkirche
Lokalizacja: Chorin, Amt Chorin 11a (52.893321, 13.883403)
Budowa: przed 1280 - 1300
Styl: gotyk
HISTORIA. Klasztor cystersów zwany pod nazwą Mariensee został założony około 1180 r. jako filia klasztoru w Lehnin przez Ottona I, margrabiego brandenburskiego. W 1258 r. ze względu na trudne warunki bytowania zakonników zapadła decyzja o przeniesieniu klasztoru z nad brzegu jeziora Parsteiner See na obecne miejsce w Chorin. Budowa dużego kompleksu klasztornego trwała od 2. połowy XIII w. do 1. ćwierci XIV w. Około 1280 r. wzniesiono prezbiterium a do około 1300 r. ukończono korpus nawowy. W 1542 r. na skutek szerzącej się reformacji klasztor został zsekularyzowany a jego zabudowania stopniowo popadały w ruinę. Dopiero w 1817 r. rozpoczęły się prace pod kierunkiem wybitnego pruskiego architekta Karla Friedricha Schinkla, których celem było ratowanie ruin kościoła i klasztoru.
ARCHITEKTURA. Gotycki kościół złożony z wydłużonego, jedenastoprzęsłowego, trójnawowego korpusu bazylikowego, transeptu i prezbiterium zamkniętego siedmiobocznie. W narożnikach prezbiterium i transeptu znajdują się po dwie piętrowe kaplice. Od południa do korpus przylega zachodnie skrzydło klasztoru, przez co nawa południowa jest krótsza o dwa przęsła. Na zewnątrz ściany naw bocznych opięte są przyporami, między którymi rozmieszczone są okna ostrołukowe. Nawa główna przebita jest wąskimi dwudzielnymi oknami ostrołukowymi z maswerkami. Prezbiterium, transept i nawą główną nakrywają dachy dwuspadowe. Nad skrzyżowaniem naw wznosi się wieżyczka na sygnaturkę zwieńczona ostrosłupowym hełmem. Nawy boczne nakryte są dachami jednospadowymi.
Fasada zachodnia jest trójdzielna ze środkową częścią flankowaną dwiema przyporami przekształconymi w wieżyczki schodowe, które nakryte są ceglanymi hełmami ostrosłupowymi. Między wieżyczkami rozmieszczone są trzy smukłe okna ostrołukowe z maswerkami, z których środkowe trójdzielne jest największe. Powyżej znajduje się rozeta ze ślepym maswerkiem. Całość wieńczą trzy trójkątne szczyty. Analogiczne szczyty wieńczą boczne pola fasady, poniżej których rozmieszczone zostały lancetowate ostrołukowe blendy. Ściany szczytowe transeptu ujęte są po bokach ośmiobocznymi wieżyczkami, z dużymi czterodzielnymi oknami ostrołukowymi z maswerkami i zwieńczone okazałymi trójkondygnacyjnymi trójkątnymi szczytami wypełnionymi ostrołukowymi blendami. Prezbiterium opięte jest uskokowymi przyporami, między którymi rozmieszczone są bardzo smukłe dwudzielne okna ostrołukowe z maswerkami.
Pierwotnie kościół nakryty był sklepieniami krzyżowo-żebrowymi, z których zachowały się wsporniki i profilowane służki. Obecnie wnętrza nakryte są drewnianymi stropami płaskimi. Ściany wewnątrz nawy głównej rozczłonkowane są w dolnej kondygnacji ostrołukowymi arkadami wspartymi na kwadratowych profilowanych filarach, z których co drugi ozdobiony jest półkolumnami. Górna kondygnacja przebita jest ostrołukowymi oknami dwudzielnymi z maswerkami.
LITERATURA
Adamiak J., Pillep R., Zabytki Architektury i sztuki NRD, Przewodnik, wyd. ARKADY 1989
Knaurs Kulturführer in Farbe. Brandenburg, opr. zb., Augsburg 1998
Ullmann E., Gotik. Deutsche Baukunst 1200-1550, Leipzig 1994
Chorin, kościół cystersów
