opolskie

Lokalizacja:  Namysłów, ul. Kościelna 2 (51.077596, 17.718805)
Budowa: 1405 - 1483
Styl: późny gotyk

HISTORIA. Kościół śś. Piotra i Pawła w Namysłowie należy do czołowych przykładów architektury gotyckiej na Śląsku. Pierwotny kościół parafialny zaczęto budować zaraz po lokacji Namysłowa w 2. połowie XII w. W XV w. na jego miejscu rozpoczęto budowę obecnej świątyni. W pierwszym etapie od 1405 r. wzniesiono wieżę, następnie do 1441 r. zbudowano korpus nawowy, wreszcie do pożaru Namysłowa w 1483 r. ukończono część prezbiterialną. Kościół był odbudowany po pożarze do 1485 r. wtedy założono nowe sklepienia nad korpusem. W ciągu XV w. do kościoła dobudowano kaplice boczne, zaś w 1526 r. dobudowano zakrystię. Rok wcześniej w 1525 r. w związku z szerzeniem się na Śląsku nauk Marcia Lutra kościół został przejęty przez protestantów by w 1655 r. powrócić w ręce katolików. W latach 1868-69 częściowo kościół został przebudowany w stylu neogotyckim, wymieniono wtedy m.in. maswerki i dobudowano kruchtę południową.

ARCHITEKTURA. Kościół złożony jest z trójnawowego, sześcioprzęsłowego, halowego korpusu z niewyodrębnionym prezbiterium, którego środkowa nawa zamknięte jest pięciobocznie. Nawy boczne zamknięte są trójbocznie. Od zachodu do korpusu dostawiona jest kwadratowa wieża, od północy przylega trójprzęsłowa zakrystia oraz trzy kaplice między przyporami, kolejne trzy kaplice dobudowane są od południa. Na zewnątrz kościół opięty jest przyporami, między którymi mieszczą się ostrołukowe okna, przeważnie trójdzielne. Korpus nawowy nakrywa wspólny dach dwuspadowy, zakrystia i kaplice nakryte są dachami jednospadowymi, zaś nad zachodnimi kaplicami południowymi wznosi się dach namiotowy. Wieża czterokondygnacyjna, opięta jest przyporami, jej elewacje ozdobione są blendami. Nakrywa ja hełm baniasty z ośmioboczną wieżyczką na sygnaturkę. Wewnątrz nawa główna nakryta jest sklepieniem gwiaździstym czteroramiennym, nad nawami bocznymi sklepienia trójodporowe. Kaplice nakryte są sklepieniami krzyżowo-żebrowymi, sieciowymi i trójodporowymi. Na zwornikach nawy głównej można zobaczyć m.in. Głowę Chrystusa, Głowę św. Jana Chrzciciela, Orła śląskiego, baranka czy tarczę z lwem. Także wsporniki posiadają różnorodne formy np. w kształcie masek czy ludzkich głów. Filary międzynawowe w części zachodniej są prostokątne ze ściętymi narożnikami, zaś w części wschodniej są na cokołach, z profilowanymi narożnikami. Nawa główna otwarta jest do naw bocznych ostrołukowymi arkadami, analogiczne arkady oddzielają nawy boczne od kaplic.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Dominują neogotyckie ołtarze i ambona z tego okresu. W kaplicach znajdują się też późnobarokowe ołtarze z 1. połowy XVIII w. Na ścianach zachowało się wiele epitafiów i płyt nagrobnych z okresu do XV do XVII w.

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1955
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Górnego Śląska, Warszawa 2008

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł