podkarpackie

Lokalizacja: Blizne, powiat Brzozów (49.750616, 21.976390)
Budowa: połowa XV w.
Styl:  późny gotyk

HISTORIA. W tej niewielkiej wsi pod Brzozowem znajduje się jeden z najcenniejszych zabytków średniowiecznej architektury drewnianej Małopolski. O randze kościoła Wszystkich Świętych w Bliznem świadczy fakt, że w 2003 r. został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Kościół został zbudowany około połowy XV w. Przed 1646 r. dostawiono wieżę a w 1744 r. dobudowano kruchtę południową. Kościół wzniesiony jest w konstrukcji zrębowej.

ARCHITEKTURA. Późnogotycki drewniany kościół składa się z zamkniętego trójbocznie prezbiterium z zakrystią od północy oraz szerszej nawy z przedsionkiem od południa i wieżą o konstrukcji słupowej od zachodu. Na zewnątrz zarówno ściany jak i wspólny dach dwuspadowy pobite są gontem. Na połączeniu nawy i prezbiterium wznosi się wieżyczka na sygnaturkę z latarnią. Wieża jest kwadratowa o pochyłych ścianach z nadwieszoną izbicą i nakryta barokowym hełmem z latarnią. Wnętrze od południa i wschodu oświetlają prostokątne otwory okienne. Nawę i prezbiterium wewnątrz nakrywają stropy płaskie, w nawie z lekko skośnymi zaskrzynieniami, podtrzymywanymi przez ozdobne wsporniki. Chór muzyczny wsparty jest na dwóch słupach. Późnogotycki portal prowadzący z prezbiterium do zakrystii ma wykrój w kształcie oślego grzbietu i pochodzi z około 1500 r. Ściana tęczy wycięta jest arkadowo.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNETRZA. Ściany wnętrza zdobi cenny zespół malowideł. Na północnej ścianie prezbiterium widnieje cykl pasyjny a na ścianie północnej nawy scena Sądu Ostatecznego, oba renesansowe z 1549 r. Z XVII w. pochodzą m.in. wizerunki świętych na ścianach i stropie nawy oraz scena Męczeństwa śś. Piotra, Pawła i Jakuba Starszego pod chórem muzycznym. Przetrwało też bogate ruchome wyposażenie kościoła. W barokowym ołtarzu głównym z początku XVIII w., umieszczony jest obraz Adoracji MB z połowy XVII w., namalowany być może w krakowskiej pracowni Tomasza Dolabelli. Pozostałe ołtarze boczne pochodzą z XVII i XVIII w. W lewym ołtarzu bocznym znajduje się figura Madonny Pełnej Łaski, będąca pozostałością tryptyku z lat 1515-20. Warto też zwrócić uwagę na późnorenesansową ambonę z 1604 r. i późnobarokową chrzcielnicę z 1720 r. Na belce tęczowej znajduje się rzeźbiona barokowa grupa Pasji z 1. połowy XVII w.

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Kornecki M., Kościoły drewniane w Małopolsce, Kraków 1999
Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia, opr. zb., Pruszków 2001
Żabicki J., Leksykon zabytków architektury Małopolskie i Podkarpacia, wyd. Arkady 2013

• Następny artykuł