podkarpackie

Lokalizacja: Brzozów, ul. Mickiewicza 29 (49.695257, 22.019727)
Budowa: 1676-86
Styl:  barok

HISTORIA. Poprzedni drewniany kościół z XV w. został zniszczony w 1657 r. w czasie najazdu wojsk siedmiogrodzkich księcia Jerzego Rakoczego. Obecny kościół został wzniesiony w latach 1676-86 z fundacji bpa Stanisława Sarnowskiego. W latach 1718-24 dostawiono wieże do fasady, zaś w 1758 r. z inicjatywy biskupa Wacława Hieronima Sierakowskiego do naw bocznych dobudowano kaplice.

ARCHITEKTURA. Kościół w Brzozowie jest budowlą barokową, złożoną z trójnawowego korpusu bazylikowo-emporowego z parą kaplic w formie transeptu oraz półkoliście zamkniętego prezbiterium. Dalsze dwie kaplice przylegają do naw bocznych korpusu. Przy prezbiterium dostawione są przybudówki zakrystyjne. Nawę główną i prezbiterium nakrywa wspólny dach dwuspadowy z wieżyczka na sygnaturkę z latarnią, nad nawami bocznymi dachy jednospadowe. Fasada frontowa rozczłonkowana jest pilastrami, w dolnej kondygnacji jońskimi, zaś w górnej korynckimi. W węższych polach fasady, zarówno w dolnej jak i górnej kondygnacji znajdują się półkoliste wnęki mieszczące posagi świętych. Fasadę wieńczy trójkątny szczyt z obeliskami. Po bokach fasadę ujmują dwie czworoboczne wieże, nakryte baniastymi hełmami z latarniami. Elewacje boczne opięte są przyporami, przeprute półkolistymi oknami oraz zwieńczone obiegającym fryzem konsolkowym. Wewnątrz nawa główna i prezbiterium nakryte są sklepieniami kolebkowymi z lunetami na gurtach, apsyda nakryta jest sklepieniem hemisferycznym. Wąskie nawy boczne i empory nad nimi nakryte są sklepieniami kolebkowo-krzyżowymi. Kaplice przy transepcie nakryte są kopułami z latarniami, zaś kaplice przy nawach nakrywają spłaszczone kopuły na pendentywach. Ściany nawy głównej rozczłonkowane są pilastrami i otwarte do naw bocznych półkolistymi arkadami.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Na ścianach wewnątrz kościoła zachowała się iluzjonistyczna polichromia późnobarokowa z XVIII w. Wyposażenie wnętrza jest przeważnie barokowe. Spośród grupy ołtarzy z końca XVII i XVIII w., wyróżnia się monumentalny ołtarz główny z 1701 r. z obrazem Ukrzyżowania, będącym kopią dzieła Guido Reniego. W kaplicy przy południowej nawie znajduje się obraz ołtarzowy św. Wincentego a Paulo, namalowany przez jednego z najlepszych malarzy polskiego baroku Szymona Czechowicza. Obok ołtarzy w kościele uwagę zwracają: XVII-wieczna ambona i chrzcielnica oraz prospekt organowy.

Rzut poziomy za: Leksykon zabytków architektury Małopolskie i Podkarpacia, wyd. Arkady 2013

LITERATURA

Żabicki J., Leksykon zabytków architektury Małopolskie i Podkarpacia, wyd. Arkady 2013
Strona internetowa: http://www.parafiabrzozow.pl/

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł