podkarpackie

Lokalizacja: Kotań, powiat Jasło (49.511213, 21.504606)
Budowa: koniec XVIII w.
Styl: drewniany

Krempna to duża wieś w Beskidzie Niskim, mieści się tu siedziba dyrekcji Magurskiego Parku Narodowego. Obok atrakcji przyrodniczych w Krempnej znajduje się interesujący cmentarz wojenny z czasów I wojny światowej oraz dawna cerkiew greckokatolicka.

HISTORIA. Powstała ona pod koniec XVIII w., być może około 1778 r. o czym zaświadcza napis fundacyjny na nadprożu przedsionka. Inny napis na tablicy fundacyjnej nad wejściem do babińca jako datę powstania podaje rok 1782. Kiedy w 1947 r. z Krempnej wysiedlono Łemków, parafia greckokatolicka przestała istnieć. Co ciekawe pozostał jej proboszcz Jan Wysoczański, który odprawiał teraz nabożeństwa w obrządku łacińskim dla polskich osadników. Po 1956 r. pewna część Łemków wróciła do Krempnej i ksiądz Wysoczański powrócił do obrządku unickiego. Ponieważ wspólne użytkowanie świątyni przez katolików i unitów powodowało napięcia i konflikty, władze komunistyczne wykorzystały to jako pretekst do jej zamknięcia. Zwrot świątyni nastąpił w 1971 r. Wcześniej bo w 1969 r. utworzono parafię rzymskokatolicką w Krempnej i cerkiew aż do budowy murowanego kościoła w 2004 r. pełniła funkcję świątyni parafialnej p.w. św. Maksymiliana Kolbe. W 2007 r. rozpoczęto gruntowny remont cerkwi, który nie bez problemów (w czasie prac zawaliła się środkowa kopuła) przywrócił świątyni dawną świetność. Miłośników architektury drewnianej cieszy szczególnie zastąpienie blaszanych pokryć dachowych gontowymi. W wyniku remontu wyprostowano też przechylone banie cerkwi, których nachylenie tłumaczono nawet nieudolnością budowniczego.

ARCHITEKTURA. Świątynia w Krempnej jest cerkwią łemkowską typu północno-zachodniego. Wzniesiona w konstrukcji zrębowej, trójdzielna, złożona z kwadratowego prezbiterium, nawy oraz babińca objętego słupami wieży, otoczonego zachatą. Wieża o pochyłych ścianach z izbicą, nakryta baniastym hełmem. Analogiczne hełmy narywają nawę i prezbiterium. Wewnątrz nawa i prezbiterium nakryte są kopułami namiotowymi, w babińcu strop płaski.

WYPOSAŻENIE WNETRZA. W prezbiterium znajduje się rokokowy ołtarz z współczesnym obrazem św. Maksymiliana Kolbe, między prezbiterium a nawą ustawiony jest ikonostas z 1835 r. Na południowej ścianie nawy zawieszony jest rząd ikon Deesis, pochodzący ze starszego ikonostasu z 1664 r.

LITERATURA

Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, opr. zb., Pruszków 2003
Żabicki J., Leksykon zabytków architektury Małopolskie i Podkarpacia, wyd. Arkady 2013

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł