pomorskie

Malbork, kościół św. Jana Chrzciciela

Lokalizacja: Malbork, Stare Miasto 23 (54.038580, 19.026517)
Budowa: 1467-1538
Styl: późny gotyk

HISTORIA. Pierwszy kościół w Malborku został zbudowany zapewne w XIII w. Przetrwał on do wojny trzynastoletniej, kiedy to w latach 1457-60 został zniszczony w czasie oblężenia zamku i miasta. Obecny kościół zbudowany został na fundamentach poprzedniej świątyni w latach 1467-1538. Po pożarze w 1668 r. kościół został skrócony o przęsło zachodnie. Znaczne zniszczenia dotknęły też kościół w 1945 r. podczas ofensywy Armii Czerwonej.

ARCHITEKTURA. Kościół jest wzniesioną z cegły późnogotycką halą o trzech równej wysokości nawach i pięciu przęsłach. Do nawy południowej dostawiona jest kwadratowa wieża z kruchtą w przyziemiu, w górnej części drewniana, nakryta hełmem ostrosłupowym. Wschodnia elewacja kościoła ujęta jest ośmiobocznymi wieżyczkami i podzielona blendami zamkniętymi łukiem Tudorów. Otwory okienne są od zewnątrz profilowane z trójwałkiem i zamknięte łukiem koszowym. Całość nakrywają spłaszczone dachy dwuspadowe. Wnętrze nakryte zostało sklepieniami sieciowymi za wyjątkiem dwóch wschodnich przęseł nawy południowej nakrytych sklepieniami kryształowymi.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA stanowią cenne zabytki z różnych epok od gotyku począwszy. Ołtarz główny jest neogotycki z rzeźbami śś. Janów: Chrzciciela i Ewangelisty. Po obu stronach ołtarza, na tylnej ścianie prezbiterium zawieszone są późnogotyckie płaskorzeźby ze scenami Zwiastowania i Koronacji NMP z około 1510 r. Z tego okresu pochodzą też płaskorzeźbione przedstawienia Chrystusa Boleściwego (Vir Dolorum) i Trójcy Świętej umieszczone w neogotyckim bocznym ołtarzu Męki Pańskiej, ustawionym w nawie głównej. Z innych zabytków warto zwrócić uwagę na gotycką chrzcielnicę z XIV w. oraz kilka rzeźb znajdujących się w kościele: kamienny gotycki posąg św. Elżbiety Turyńskiej z około 1410 r. ustawiony w południowej nawie gotycki krucyfiks z XV w., zawieszony w kruchcie oraz również gotycką figurę św. Jana Ewangelisty, ustawioną w zwieńczeniu prospektu organowego, pochodzącego z około 1800 r. Interesujący jest też barokowy świecznik z rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem, osadzoną w porożu jelenia z XVII w. Z zabytków malarstwa warto obejrzeć malowany na desce obraz Sądu Salomona z około 1600 r. oraz umieszczony w barokowym ołtarzu, późniejszy obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1629 r. Jest to kopia obrazu tzw. Matki Boskiej Malborskiej, zniszczonego w czasie walk o Malbork w 1945 r.

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod. red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Strona internetowa: http://www.jan.rel.pl/

Malbork, kościół św. Jana Chrzciciela

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł