Rumunia

Oradea, katedra Wniebowzięcia NMP
Oradea, bazilica Ridicarea la Cer a Fecioarei Maria
Nagyvárad, római katolikus székesegyház

Lokalizacja: Oradea (Wielki Waradyn), Șirul Canonicilor 2 (47.068849, 21.932187)
Budowa: 1752-1780
Architekt: Giovanni Battista Ricca, Fran Anton Hildebrandt
Styl: późny barok, klasycyzm

HISTORIA. W 1077 r. Wielki Waradyn stał się stolicą biskupstwa za sprawą króla węgierskiego Władysława I Świętego. Pierwsza romańska katedra została poważnie uszkodzona w wyniku najazdu tatarskiego w 1241 r. Całkowitemu zniszczeniu uległa w 1. połowie XVII w. Budowę obecnej świątyni rozpoczął w latach 1752-56 włoski architekt Giovanni Battista Ricca a kończył w latach 1762-80 wiedeński architekt Franz Anton Hildebrandt, który wprowadził zmiany do projektu m.in. fasady. Po włączeniu Wielkiego Waradynu do Rumunii w 1920 r., katedra stała się największą barokową świątynią w tym kraju.

ARCHITEKTURA. Późnobarokowy kościół złożony jest z trójnawowego i pięcioprzęsłowego korpusu nawowego o układzie bazylikowym, transeptu i zamkniętego półkoliście prezbiterium. Szeroka fasada katedry o wydatnych gzymsach ujęta jest dwiema ukośnie ustawionymi trójkondygnacjowymi wieżami o wysokości 61 m, nakrytymi barokowymi hełmami. Środkowa część fasady podzielona jest pilastrami a wieńczy ją półkolisty szczyt ujęty spływami. Elewacje boczne kościoła o podziałach ramowych, w górnej kondygnacji przęsła zaznaczone są spływami. Elewacje ramion transeptu opięte są czterema parami pilastrów. Prezbiterium i nawę główną oraz ramiona transeptu nakrywają przecinające się dachy dwuspadowe, nad nawami bocznymi dachy jednospadowe. Wewnątrz prezbiterium, nawy i ramiona transeptu nakryte są sklepieniami kolebkowymi na gurtach. Nad skrzyżowaniem naw wznosi się kopuła na pendentywach opartych na narożne filary. Ściany nawy głównej podzielone są parami pilastrów, pomiędzy którymi znajdują się półkoliste przejścia do naw bocznych i empory nad nimi. Górna strefa oświetlona jest oknami o łukach odcinkowych.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA jest przeważnie późnobarokowe i pochodzi głównie z 2. połowy XVIII w. Fresk na kopule wykonał bawarski malarz Johann Schöpf w 2. połowie XVIII w. i przedstawił w nim scenę Triumfu Chrystusa. Pozostałe malowidła ścienne powstały w końcu XIX w. W ołtarzu głównym umieszczony jest obraz Wniebowzięcia NMP, namalowany przez Josepha Vincenza Fischera a po bokach ustawione są posągi śś. Szczepana i Emeryka, wykonane przez  rzeźbiarza Franza Eberhardta. Dziełem Fischera są też obrazy Świętej Rodziny i św. Władysława w ołtarzach bocznych. W lewej nawie ustawione jest popiersie urodzonego w Wielkim Waradynie Petera Pázmány (1570-1637), prymasa Węgier i arcybiskupa Ostrzyhomia, wykonane w 2002 r. W skarbcu katedralnym przechowywana jest herma św. Władysława z jego relikwiami.

Przed katedrą ustawiony jest pomnik króla Węgier Władysława I Świętego

LITERATURA

Sztuka Rumunii, oprac. zb., wyd. Ossolineum 1978
Strona internetowa: http://lexikon.adatbank.ro/muemlek.php?id=264

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł