Rumunia
Prejmer, kościół obronny
Marek SztorcPrejmer, kościół obronny
Prejmer, biserica fortificată
Lokalizacja: Prejmer, Strada Mare 2 (45.722034, 25.773697)
Budowa: 1218, po 1278, 1512-1516
Styl: wczesny gotyk, późny gotyk
HISTORIA. Kościół w Prejmerze został zbudowany w 1218 r. przez Zakon Krzyżacki. W 1240 r. król Węgier Andrzej II po usunięciu z Siedmiogrodu Krzyżaków, przekazał kościół zakonowi cystersów i saskim osadnikom. Po najeździe tatarskim w 1278 r. Sasi rozbudowali kościół i otoczyli go fortyfikacjami. W latach 1512-1516 kościół został przebudowany poprzez przedłużenie nawy i nakrycie jej sklepieniami sieciowymi.
ARCHITEKTURA. Gotycki kościół zbudowany na planie krzyża. Złożony z nawy, ramion transeptu zamkniętych trójbocznie oraz prezbiterium także zamkniętego trójbocznie po bokach którego przybudowane są kaplice. Do wschodniej części nawy, po jej obu stronach dobudowane są obszerne aneksy pełniące funkcje naw bocznych. Nad skrzyżowaniem naw wznosi się ośmioboczna wieża nakryta hełmem ostrosłupowym. Na zewnątrz ściany opięte są masywnymi przyporami oraz przebite dwudzielnymi oknami ostrołukowymi z maswerkami oraz oknami rozetowymi. Do wnętrza prowadzi trzy gotyckie portale, dwa z nich ostrołukowe. Wewnątrz nawa nakryta jest późnogotyckim sklepieniem sieciowym a prezbiterium i ramiona transeptu nakrywają wczesnogotyckie sklepienia krzyżowo-żebrowe wsparte na konsolach.
WYPOSAZENIE WNĘTRZA. W prezbiterium znajduje się gotycki malowany tryptyk z około 1450 r. ze sceną Ukrzyżowania w polu środkowym oraz Zdjęciem z Krzyża, Złożeniem do grobu, Zmartwychwstaniem i Aniołem ukazującym się kobietom przy grobie Chrystusa w polach bocznych. Przy ścianach prezbiterium ustawione są wczesnorenesansowe stalle z 1526 r. Na chórze muzycznym znajduje się barokowy prospekt organowy z 1675 r.
Kościół otoczony jest potężnymi obwarowaniami wysokimi na 12-14 m i średnicy 72 m, wewnątrz których zbudowano ponad 270 cel o nawet czterech kondygnacjach dla rodzin i ich dobytku
LITERATURA
Brykowski Z., Chrzanowski T, Kornecki M., Sztuka Rumunii, wyd. Ossolineum 1979
Figiel S., Siedmiogród. W łuku rumuńskich Karpat, Pruszków 2019
Pielesz M., W karpackim tyglu. Subiektywny przewodnik po historii Rumunii, Pruszków 2014
Prejmer, kościół obronny
