śląskie

Lokalizacja: Bielsko-Biała, pl. Św. Mikołaja 16 (49.820206, 19.042842)
Budowa: XV w., 1908-1910
Styl: barok, neoromanizm

HISTORIA. Kościół św. Mikołaja zbudowany został około połowy XV w. w związku z utworzeniem w Bielsku parafii, wzmiankowanej po raz pierwszy w 1446 r. Fundatorem świątyni był książę cieszyński Wacław I. W latach 1559-1630 kościół zamieniony został w zbór luterański. Kościół był kilkakrotnie niszczony był przez pożary, m.in. w 1659, 1750, 1808 i 1860 r., przez co zatracił niemal zupełnie swój pierwotnie gotycki wygląd. Ostatnia przebudowa kościoła miała miejsce w latach 1908-10 według projektu wiedeńskiego architekta Leopolda Bauera.

ARCHITEKTURA. Obecnie kościół łączy w sobie elementy gotyku i baroku oraz neoromanizmu z elementami secesji. Jest złożony z nawy i zamkniętego trójbocznie prezbiterium, przy którym dobudowane są od północy kruchta z kaplicą Matki Boskiej a od południa kruchta z zakrystią. Od frontu dostawiona jest neoromańska fasada z wysoką na 61 m wieżą, która zwieńczona została kilkoma kondygnacjami widokowych loggi. W dolnej części fasady znajduje się duży portal, zamknięty półkoliście, ozdobiony medalionami 12 Apostołów oraz figurami świętych: Mikołaja, Jadwigi Śląskiej i Jana Nepomucena. Wewnątrz prezbiterium, nawa i kaplica nakryte są sklepieniami kolebkowo-krzyżowymi na gurtach. Ściany prezbiterium rozczłonkowane są kompozytowymi pilastrami, dźwigającymi odcinki belkowania, nawa zaś rozdzielona jest grubymi filarami przyściennymi, tworzącymi wnęki ołtarzowe.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Okna świątyni zdobią witraże z postaciami świętych, wykonane w 1894 r. przez C. Turcke z Pragi oraz secesyjne witraże z 1912 r. autorstwa Rudolfa Harflingera z Wiednia W ołtarzu głównym o formie tryptyku, umieszczony jest XIX-wieczny obraz św. Mikołaja. W kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej znajduje się łaskami słynący obraz, będący XVII-wieczną kopią częstochowskiego oryginału. W kaplicy tej na początku XX w. nabożeństwa w języku polskim odprawiał ks. Stanisław Stojałowski. W 1992 r. świątynia został podniesiona do godności katedry dla nowo utworzonej diecezji bielsko-żywieckiej.

LITERATURA

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo katowickie, z. 2, Powiat bielsko-bialski, Warszawa 1967
Pilch J., Leksykon Zabytków Górnego Śląska, wyd. Arkady 2008

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł