Słowacja
Tročany, gréckokatolícka cerkva sv. Lukáša Evanjelistu
Greckokatolicka cerkiew w Tročanach zbudowano została w 1739 r. na miejscu starszej świątyni. Po tym jak w latach 50-tych XX w. miejscowi grekokatolicy odmówili przejścia na prawosławie i przyłączyli się do kościoła rzymskokatolickiego, świątynia użytkowana jest jako kościół. Wzniesiona została jako cerkiew łemkowska typu północno-zachodniego. Trójdzielna, złożona ze zrębowej nawy i prezbiterium oraz słupowej wieży. Prezbiterium zamknięte jest ścianą prostą, nawa szersza kwadratowa, do której od zachodu przylega niewielki babiniec, otoczony słupami wieży. Wieża o pochyłych ścianach, w dolnej części otoczona jest szerokim okapem, nakryta ostrosłupowym hełmem. Nawę nakrywa dach namiotowy, zaś prezbiterium dach trójspadowy, kalenicowy. Do wnętrza prowadzi od zachodu portal o wykroju spłaszczonego trójliścia. Wnętrze cerkwi kryje interesujące zabytki. W prezbiterium ustawiony jest ołtarz główny z ikoną Zdjęcia z Krzyża z XVIII w. Między prezbiterium a nawą znajduje się przegroda ikonostasowa z trzema przejściami. Sam ikonostas jest dość nietypowy, ponieważ brak w nim rzędu prazdników. Nad carskimi wrotami umieszczona jest najstarsza ikona w cerkwi, Mandylion z końca XVI w. Nieco późniejsze są ikony namiestne św. Mikołaja, Matki Bożej z Dzieciątkiem i Chrystusa Nauczającego, pochodzące z XVII w. Z tego okresu jest też chramowa ikona św. Łukasza Ewangelisty, datowana na 1638 r., oraz ikona Ukrzyżowania z 1634 r. Kilka interesujących ikon jest też zawieszonych w nawie: Sąd Ostateczny i Zwiastowanie malowane na płótnie oraz Hodegetria oraz w babińcu: dwie ikony Matki Bożej z Dzieciątkiem, wszystkie z XVII w.
Tekst umieszczony 15.12.2009
LITERATURA
Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja. Przewodnik, Pruszków 2006
Sakralna architektura na Slovensku, opr. zb., Komarno 1996
Strona internetowa: http://www.drevenechramy.sk
