Słowacja
Kežmarok, ewanjelický artikulárny kostol
Lokalizacja: Kieżmark, Hviezdoslavova 327/18 (49.133298, 20.428350)
Budowa: 1717
Styl: barok
HISTORIA. Nazwa artykularny wywodzi się od Sejmu w Sopronie, którego art. 25 i 26 zezwalały protestantom na budowę kościołów. Kościoły te mogły zostać zbudowane tylko z drewna i poza murami miasta. Kościół artykularny w Kieżmarku postawiono w 1687 r. jednak wkrótce okazał się on zbyt mały. Podjęto więc budowę obecnego kościoła, który ukończono w 1717 r. Pracami kierował majster Juraj Mütterman z Popradu. Nowy kościół mógł pomieścić nawet 1500 wiernych. W 1991 r. obiekt zwrócono kościołowi ewangelicko-augsburskiemu, od tego czasu rozpoczęły się kompleksowe prace konserwatorskie nad zabytkiem. W 2008 r. kościół obok 7 innych słowackich drewnianych świątyń został wpisany na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
ARCHITEKTURA. Zbudowany został z drewna modrzewiowego na planie krzyża greckiego, którego ramiona zakończone zostały ścianami prostymi. Kościół nakrywają dwuspadowe dachy, kryte gontem. Wnętrze kościoła nakryte zostało sklepieniami kolebkowymi wspartymi na czterech kręconych kolumnach. Mniejsze, również kręcone kolumny wspierają galerie.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA kościoła jest bardzo bogate. wystrój i wyposażenie. Ściany zdobi polichromia przedstawiająca sceny ze Starego i Nowego Testamentu malowane przez malarza Meyera z Lewoczy. W ołtarzu głównym wykonanym przez snycerza Jana Lercha w 1727 r., umieszczony jest krucyfiks przy którym stoją Matka Boska, św. Maria Magdalena i św. Jan, po bokach ołtarza ustawione są rzeźby Mojżesza i Arona. W zwieńczeniu ołtarza płaskorzeźba Trójcy Świętej. Nad ołtarzem widnieje cesarski orzeł Habsburgów, będący potwierdzeniem artykularności kościoła. Dziełem Jana Lercha jest też ambona z 1718 r., bogato zdobiona rzeźbami proroków, ewangelistów i aniołów. Po środku kościoła stoi kamienna chrzcielnica z 1690 r. z miedziana pokrywą z 1768 r. Na chórze muzycznym znajdują się zabytkowe organy, najstarszy instrument wybudował w 1720 r. lewocki organmistrz Vavrinec Čajkovský, dodatkowy pozytyw dobudował w 1729 r. organmistrz Martin Korabinský ze Spiskiej Nowej Wsi. Warto dodać, że doskonała akustyka wnętrza sprzyja urządzaniu koncertów muzycznych.
Tekst umieszczony 12.08.2006
Rzut poziomy za: Sakralna architektura na Slovensku, opr. zb., Komarno 1996
LITERATURA
Apostoł S., Szlak gotycki. Nowy Targ - Kieżmark - Nowy Targ, Nowy Targ 2003
Chalupecký I., Die katholischen Kirchen in Käsmark, Keżmarok 1995
Pinkwart M., Północna Słowacja. Przewodnik krajoznawczy dla zmotoryzowanych, 1996
Sakralna architektura na Slovensku, opr. zb., Komarno 1996
Strona internetowa: http://www.kezmarok.net/
