Słowacja
Preszów, kościół św. Mikołaja
Marek SztorcPrešov, konkatedrála svätého Mikuláša
Po środku wrzecionowatego rynku w Preszowie stoi najcenniejszy zabytek miasta, kościół św. Mikołaja. Został wzniesiony w 2. poł. XIV w. jako obiekt jednonawowy. Następnie w latach 1502-1515 powiększony o nawy boczne przez mistrza Jána Brengiszeyna, wtedy też wnętrza nakryto sklepieniami sieciowymi. W 1788 r. kościół został zniszczony przez pożar. W 1904 r. dodano neogotyckie zwieńczenie, 60-metrowej dziś wieży. Jest to okazała gotycka budowla o długości ponad 54 m, szerokości 34 m oraz wysokości wnętrza sięgającej 16 m. Złożona jest z trójnawowego korpusu halowego i krótkiego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie. Przy korpusie od zachodu dostawiona jest czworoboczna wieża zwieńczona gankiem widokowym i ostrosłupowym hełmem, zaś od południa przylega kruchta z klasycystycznym portalem z 1788 r. Na zewnątrz kościół opięty jest uskokowymi przyporami, między którymi znajdują się wielkie okna ostrołukowe. Wnętrze nakryte jest sklepieniami sieciowymi wspartymi na potężnych ośmiobocznych filarach. W prezbiterium ustawiony jest barokowy ołtarz główny z 1696 r., w którym umieszczone są gotyckie rzeźby Matki Boskiej oraz śś. Mikołaja i Wojciecha, pochodzące z dawnego gotyckiego ołtarz głównego wykonanego około 1490 r. przez Jana Weissa. Na ołtarzem umieszczone są rzeźby Aniołów wykonane około 1510 r. w warsztacie Mistrza Pawła z Lewoczy. Na belce tęczowej znajduje się grupa Ukrzyżowania z około 1350 r. Późniejsza jest chrzcielnica z XVI w. Z okresu baroku pochodzą dwa ołtarze boczne, XVII-wieczna ambona zwieńczona posągiem Dobrego Pasterza, będąca pamiątką po protestantach, którzy przez pewien okres byli w posiadaniu świątyni. Barokowe są też XVII-wieczne organy, z których większe umieszczone są na chorze muzycznym, mniejsze zaś znajdują się w nawie bocznej. W 2008 r. papież Benedykt XVI podniósł kościół do godności konkatedry.
Rzut poziomy kościoła pochodzi z pracy: Sakralna architektura na Slovensku, opr. zb., Komarno 1996. Rysunek projektu ze słowackiej wikipedii. Zdjęcia z wnętrza kościoła wykonał Grzegorz Lazarowicz (ambona i widok prezbiterium) oraz Maciej Babnis (chór muzyczny i ołtarz główny).
LITERATURA
Pavel J., Sztuka Czechosłowacji, Warszawa 1986
Sakralna architektura na Slovensku, opr. zb., Komarno 1996
Strona internetowa: http://presov.rimkat.sk/
