świętokrzyskie

Lokalizacja: Szewna, pow. Ostrowiec Świętokrzyski, (50.915536, 21.365026)
Budowa: 1775-77
Projektant: Józef Karśnicki
Styl: późny barok

HISTORIA. Szewna to niewielka miejscowość leząca dziś tuż przy granicy Ostrowca Świętokrzyskiego. Obecny późnobarokowy kościół parafialny w Szewnej jest już trzecią świątynią na tym miejscu. Został wzniesiony w latach 1775-77 staraniem księdza Sebastiana Pisulewskiego, ówczesnego proboszcza szewieńskiego. Autorem projektu kościoła jest były jezuita ks. Józef Karśnicki (kasata zakonu jezuitów nastąpiła w 1772 r.), zaś pracami budowlanymi kierował inny były ex-jezuita ks. Mikołaj Pawłowski. Kościół w Szewnej jest częścią większego zespołu, w którego skład wchodzi kilka innych obiektów: budynek plebanii, dwie wikarówki oraz budynek służby kościelnej. Całe założenie jest dziełem tego samego architekta ks. Józefa Karśnickiego.

ARCHITKETURA. Kościół złożony jest z trójnawowego, trójprzęsłowego bazylikowego korpusu oraz dwuprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego ścianą prostą. Na przedłużeniu prezbiterium dobudowana jest ośmioboczna kaplica. Na przedłużeniu naw bocznych po bokach prezbiterium znajdują się zakrystia, skarbiec i przedsionek. Od frontu kościół poprzedzony jest dwuwieżową fasadą o podziałach pilastrowych i z wydatnym gzymsem dzielącym ją na dwie kondygnacje. W środkowej części dolnej kondygnacji mieści się niewielki portal wejściowy, zwieńczony rzeźbą Chrystusa upadającego pod Krzyżem. Wyżej symetrycznie rozmieszczone są trzy okna zamknięte łukami segmentowymi. Środkowa część górnej kondygnacji ujęta jest spływami wolutowymi i zwieńczona przerwanym przyczółkiem. Po bokach wyrastają dwie kwadratowe wieże, nakryte barokowymi hełmami. Elewacje boczne podzielone są pilastrami. Prezbiterium i nawa główna nakryte są wspólnym dachem dwuspadowym, zaś nawy boczne i przybudówki przy prezbiterium nakrywają dachy jednospadowe. Kaplica przy prezbiterium zbudowana jest na planie ośmioboku, rozczłonkowana jest pilastrami i podzielona wydatnym gzymsem na dwie kondygnacje. Nakrywa ją kopuła ze ślepą latarnią zwieńczoną krzyżem. Ściany wewnątrz nawy głównej podzielone są parami pilastrów, między którymi znajdują się bogato profilowane arkady międzynawowe. Chór muzyczny posiada półkoliście wypukły parapet. Uwagę zwracają też cztery wielkie portale wejściowe w prezbiterium, wykonane z czarnego marmuru dębnickiego. Wnętrza nakrywają sklepienia kolebkowe, w nawie głównej i prezbiterium z lunetami. 

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA jest jednolite późnobarokowe. Składają się na nie ołtarze, ambona, ławy i konfesjonały, chrzcielnica, prospekt organowy oraz liczne epitafia. Wysokiej klasy jest też późnobarokowa polichromia wykonana przez Mateusza Rejchana. M.in. w prezbiterium oglądać można iluzjonistyczne malowidło przedstawiające wnętrze kopuły.

LITERATURA

Sztuka polska, t. V, oprac. zb., wyd. Arkady 2015
Strona internetowa: http://www.parafiaszewna.pl/
Strona internetowa:  http://dawnekieleckie.pl/szewna-kosciol-parafialny/

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł