świętokrzyskie

Lokalizacja: Szaniec, powiat Busko-Zdrój (50.517548, 20.686899)
Budowa: 1480-99
Styl: gotyk

HISTORIA. Kościół w Szańcu wzniesiony został zapewne między rokiem 1480 a 1499, z fundacji Krzesława z Kurozwęk, ówczesnego kanonika krakowskiego, pierwszego sekretarza króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka a późniejszego kanclerza wielkiego koronnego i biskupa kujawskiego. W 1914 r. dobudowano kruchtę.

ARCHITEKTURA. Gotycki kościół złożony jest z dwunawowego, halowego i trójprzęsłowego korpusu oraz prezbiterium zamkniętego wielobocznie, przy którym od północy zakrystia i skarbczyk. Przy korpusie od północy dwuprzęsłowa kaplica a od zachodu kruchta. Na zewnątrz kościół obwiedziony jest uskokowymi przyporami. Zachodni szczyt zdobią zamknięte półkoliście blendy, poniżej okulus podzielony kamiennym krzyżem. Pozostałe okna ostrołukowe z kamiennymi laskami. Od południa do nawy prowadzi kamienny portal późnogotycki, schodkowy z laskowaniem. Nad nawą i prezbiterium dachy dwuspadowe, nad kaplicą dach pulpitowy. Wnętrze kościoła nakryte jest sklepieniami krzyżowo-żebrowymi, wspartymi na ośmiobocznych filarach międzynawowych. Arkada tęczy i arkady łączące korpus z kaplicą ostrołukowe.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Katalog zabytków sztuki podaje, że w jednym z ołtarzy bocznych znajduje się obraz św. Stanisława biskupa, namalowany przez Franciszka Smuglewicza w końcu XVIII w. Z kościołem w Szańcu wiąże się też zaginiony dziś gotycki tryptyk z końca XV w. (w literaturze występuje jako tryptyk z Szańca), fundowany przez Krzesława z Kurozwęk. Jego środkowy obraz przedstawia Matkę Boską Anielską ze śś. Piotrem i Pawłem.

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod. red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. III, Województwo kieleckie, z. 1, Powiat buski, Warszawa 1957

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł