Bolonia, katedra San Pietro

Szczegóły: | Odsłony: 933

Bolonia, katedra San Pietro
Bologna, cattedrale di San Pietro
Bolonia, katedra św. Piotra

Lokalizacja: Bolonia, Via dell’Independenza (44.495799, 11.343255)
Budowa: 1184, 1621-1622, 1743-1747
Architekt: Domenico Tibaldi, Niccolo Donati, Giovanni Battista Natali, Alfonso Torreggiani
Styl: barok, późny barok

HISTORIA. Pierwszy kościół katedralny na tym miejscu wzniesiono w 1. połowie X w. Został on zniszczony w wyniku pożaru w 1141 r. Na jego miejscu wzniesiono nową katedrę, którą konsekrował w 1184 r. papież Lucjusz III. Była to dużych rozmiarów romańska trójnawowa świątynia o długości 70 metrów. W 1222 r. katedra została uszkodzona w czasie trzęsienia ziemi i do 1234 r. prowadzono prace przy jej odbudowie. W 1254 r. ukończono budowę dzwonnicy. W 1575 r. rozpoczęła się gruntowną przebudowa katedry pod kierunkiem Domenico Tibaldi, z tego okresu pochodzi obecne prezbiterium. W 1599 r. zawaliły się sklepienia kościoła co doprowadziło do gruntownej przebudowy w stylu barokowym pod kierunkiem Niccolo Donati. W latach 1621-1622 Giovanni Battista Natali nakrył nawę wysokim sklepieniem. W latach 1743-1747 przeprowadzono późnobarokową przebudowę katedry pod kierunkiem Alfonso Torreggiani, która nadała świątyni obecny układ przestrzenny i fasadę.

ARCHITEKTURA. Barokowy kościół złożony jest z szerokiej nawy ujętej pięcioma parami kaplic bocznych połączonych ze sobą wąskimi przejściami oraz z węższego prezbiterium zamkniętego z trzech stron wielobocznymi apsydami. Od południa do prezbiterium dostawiona jest dzwonnica. Dwukondygnacjowa fasada rozczłonkowana jest zdwojonymi pilastrami korynckimi i przedzielona wydatnym gzymsem z belkowaniem. W dolnej, pięciodzielnej kondygnacji znajdują się trzy portale wejściowe, z których największy środkowy, ujęty jest kolumnami i zwieńczony przerwanym półkolistym naczółkiem z herbem papieża Benedykta XIV. Górna trójdzielna kondygnacja ujęta jest spływami z posągami św. Piotra (wyk. Agostino Corsini) po lewej i św. Pawła (wyk. Piero Verschaf) po prawej. W środkowym polu znajduje się duże okno zamknięte łukiem odcinkowym i zwieńczone trójkątnym przerwanym naczółkiem. Fasadę nakrywa trójkątny fronton. Wewnątrz ściany nawy głównej rozczłonkowane są potężnymi filarami opiętymi parami pilastrów i dźwigającymi wydatny obiegający gzyms z belkowaniem. Między filarami rozmieszczone są półkoliste arkady kaplic bocznych, po trzy wielkie i po dwie znacznie mniejsze, nad którymi nadwieszone są ambony o zdobionych balustradach. Kontrfasada ujęta jest potężnymi kolumnami między którymi wstawiony jest portal wejściowy ozdobiony alegorycznymi posągami. Nawa nakryta jest sklepieniem kolebkowym z lunetami na gurtach. Wielkie kaplice boczne nakryte są sklepieniami kolebkowymi, ułożonymi poprzecznie do nawy głównej. Prezbiterium ujęte jest w narożnikach potężnymi kanelowanymi korynckimi kolumnami, pojedynczymi od wschodu i podwójnymi od zachodu. Nakrywa je sklepienie krzyżowe zaś nad apsydą sklepienie konchowe. Na zewnątrz ściany kościoła opięte są pilastrami. Z filarów oddzielających kaplice wyrastają przypory podtrzymujące sklepienie nawy. Nad nawą i prezbiterium dachy dwuspadowe, nad kaplicami dachy jednospadowe. Dzwonnica zbudowana na planie kwadratu, wysoka na 70 metrów, w najwyższej kondygnacji przebita półkolistymi arkadami, nakryta kopulastym hełmem. Na wieży zawieszony jest dzwon „Nonna” (Babcia), odlany w 1594 r. ważący 3000 kg.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Prezbiterium posiada bogatą dekorację malarską. W tylnej lunecie znajduje się scena Zwiastowania, którą namalował Lodovico Carracci w 1619 r., na krótko przed śmiercią, sklepienie zdobi fresk Ojciec Przedwieczny, który wykonał Prospero Fontana w 1579 r. zaś sklepieniu apsydy widnieje Chrystus wręczający klucze św. Piotrowi, XVI-wieczne dzieło Cesare Fiorini i Cesare Aretusi. Na mensie ołtarza głównego ustawiona jest romańska grupa Ukrzyżowania złożona z wykonanych w XII w. z drzewa cedrowego posągów Chrystusa, św. Marii Magdaleny i św. Jana Ewangelisty. W nawie przy wejściu ustawione są dwa lwy z czerwonego marmuru pochodzące z romańskiego portalu (porta dei leoni) i podtrzymujące kropielnice. W kaplicach bocznych znajdują się późnobarokowe ołtarze z rzeźbami i obrazami, często pochodzącymi z XIX i XX w. W pierwszej kaplicy po lewej stronie od wejścia ustawiona jest duża marmurowa chrzcielnica, którą wykonał w 1698 r. Ferdinand de Saint-Urbain. W trzeciej kaplicy po lewej stronie znajduje się obraz św. Ignacego z Loyola, namalowany w 1737 r. przez Donato Creti. Cennym zabytkiem jest ustawiona w pierwszej kaplicy po prawej stronie od wejścia terakotowa rzeźbiona Grupa Opłakiwania Chrystusa, którą wykonał w latach 1522-1526 pochodzący z Ferrary rzeźbiarz Alfonso Lombardi. W niewielkiej czwartej kaplicy po prawej stronie znajduje się obraz Święta Rodzina ze św. Rochem i św. Jakubem Większym, namalowany w 1728 r. przez Marcantonio Franceschini. W ostatniej piątej kaplicy umieszczony jest obraz Donato Creti przedstawiający św. Karola Borromeusza z 1740 r.

LITERATURA

Knaurs Kulturführer in Farbe. Italien, opr. zb. Augsburg 2000
Strona internetowa: http://churchesofvenice.com/bologna.htm#duomo

Bolonia, katedra San Pietro