Włochy

Piza, kościół Santo Stefano dei Cavalieri
Pisa, chiesa di Santo Stefano dei Cavalieri

Lokalizacja: Pisa, Piazza dei Cavalieri 1 (43.719321, 10.400996)
Budowa: 1565 - 1567
Architekt: Giorgio Vasari
Styl: barok

HISTORIA. Kościół został zbudowany w latach 1565-1567 według projektu Giorgio Vasari, malarza i architekta czynnego na dworze Medyceuszy, na miejscu rozebranego w tym celu kościoła San Sebastiano. Kamień węgielny pod budowę kościoła dla Zakonu rycerzy Świętego Stefana, papieża i męczennika, położył Cosimo I de Medici (Kosma I Medyceusz). Zadaniem zakonu była obrona włoskiego wybrzeża przed atakami floty Tureckiej i muzułmańskich piratów. W latach 1570-1572 dobudowano do kościoła dzwonnicę, także według projektu Giorgio Vasari. W 1859 r. kościół został powiększony o niskie nawy boczne.

ARCHITEKTURA. Barokowy kościół złożony z szerokiej prostokątnej nawy z dobudowanymi nawami bocznymi i krótkim prezbiterium zakończonym półkolistą apsydą. Nad południowo-wschodnią częścią kościoła wznosi się wysoka dzwonnica. Fasadę kościoła miał zaprojektować Giovanni de Medici, pasierb Cosimo I. Jest ona podzielona na dwie kondygnacje, rozczłonkowana kolumnami i pilastrami oraz pokryta okładziną z białego marmuru z Carrary. W środkowym polu dolnej kondygnacji, w płytkiej wnęce, znajduje się portal wejściowy nakryty trójkątnym przerwanym naczółkiem z herbem Zakonu rycerzy Świętego Stefana. Wnękę ujmują dwie kolumny podtrzymujące odcinkowy naczółek. W środkowym polu górnej kondygnacji umieszczony jest kartusz z herbem rodu Medyceuszy, w bocznych polach rozmieszczone są prostokątne otwory okienne. Fasadę wieńczy trójkątny szczyt z malowanym herbem zakonu, ujęty po bokach spływami z obeliskami. Elewacje niskich naw bocznych są nieco cofnięte w stosunku do środkowej części fasady. Znajdują się w nich portale wejściowe nakryte przerwanymi trójkątnymi naczółkami. Nawę główną nakrywa spłaszczony dach dwuspadowy, nad apsydą prezbiterium koncha zaś nad nawami bocznymi dachy jednospadowe. Dzwonnica nadbudowana nad korpusem, kwadratowa, w dolnej części przebita z każdej strony dużymi półkolistymi otworami wypełnionymi parami kolumn, wspartymi na balustradach i podtrzymującymi odcinki belkowania. Najwyższa kondygnacja dzwonnicy otoczona jest balustradą, przebita okulusami i nakryta ostrosłupowym hełmem. Wewnątrz prostokątna nawa nakryta jest stropem płaskim i otwarta do naw bocznych parami dużych prostokątnych portali nakrytych trójkątnymi tympanonami. Prezbiterium od nawy oddziela półkolista arkada tęczy. Prezbiterium nakryte jest pozorną kopułą a apsyda konchą

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Strop nawy pokrywa drewniany sufit o niezwykle bogatej dekoracji snycerskiej, wykonany w 1604 r. przez Bartlomeo Atticciati. Na suficie znajduje się sześć malowanych paneli przedstawiających epizody z historii Zakonu św. Stefana, wykonanych przez florenckich malarzy m.in. Jacopo Ligozzi i Christofano Allori. W prezbiterium umieszczony jest późnobarokowy ołtarz główny wykonany w latach 1702-1709 przez Giovanni Battista Foggini z rzeźbami św. Stefana papieża i alegoriami Religii i Wiary. W ołtarzu przechowywane są relikwie św. Stefana przewiezione do Pizy z Trani w 1682 r. Na lewo od prezbiterium umieszczony jest obraz Ukamienowanie św. Szczepana, malowany przez Giorgio Vasari w 1571 r. Z innych obrazów warto zobaczyć Boże Narodzenia Agnolo Bronzino z 1564 r. i Matka Boża z Dzieciątkiem w towarzystwie św. Józefa i św. Stefana namalowany przez Aurelio Lomi. Przy lewej ścianie umieszczona jest barokowa ambona wykonana z polichromowanego marmuru przez florenckiego artystę Chiarissimo Fancelli w 1627 r. Ten sam rzeźbiarz wykonał dwie marmurowe kropielnice zaprojektowane przez Giorgio Vasari. Na ścianach nawy zawieszone są liczne trofea wojenne zdobyte na muzułmańskich okrętach, wśród których wyróżniają się flagi. Na wschodniej ścianie nawy, po obu stronach ołtarza głównego umieszczone są dwie szafy organowe, zaprojektowane przez Giorgio Vasari, w którym znajdują się współczesne organy.

LITERATURA

Knaurs Kulturführer in Farbe, Florenz und Toskana, Augsburg 1998
Strona internetowa: https://www.visitapisa.it/chiesa-santo-stefano-dei-cavalieri-pisa/

Piza, kościół Santo Stefano dei Cavalieri

Inne kościoły w Pizie opisane na stronie zabytkowekoscioly.net

Piza, katedra Santa Maria Assunta
Piza, kościół Santa Caterina
Piza, kościół Santa Maria della Spina
Piza, kościół Santo Stefano dei Cavalieri

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł