zachodniopomorskie

Pyrzyce, kościół Wniebowzięcia NMP

Lokalizacja: Pyrzyce, pl. 1 Maja 7 (53.142540, 14.892903)
Budowa: 1. połowa. XIV w. - koniec XV w.
Styl: gotyk

HISTORIA. Pierwotny kościół parafialny w Pyrzycach został zbudowany w 2. połowie XIII w. Z tego kościoła zachowały się tylko dolne partie wieży do wysokości 11 m. Obecny gotycki kościół został wzniesiony w 1. połowie XIV w. następnie w 1. połowie XV w. prezbiterium zostało otoczone obejściem. Na przełomie XV i XVI zbudowano wieżę od wschodu i kruchty przy wieży zachodniej. Po 1534 r. kościół został przejęty przez protestantów. W 1596 r. został zniszczony przez pożar i odbudowany do 1602 r. W połowie XIX w. został częściowo przekształcony w stylu neogotyckim, ujednolicono wtedy wielkość okien, wprowadzono nowe laskowania, wymieniono portal główny w wieży oraz zrekonstruowano większość sklepień. Podczas ciężkich walk o miasto w 1945 r. kościół został spalony, zachowały się tylko mury obwodowe oraz fragmenty sklepień. Był odbudowywany w latach 1958-73 ze zmianą zwieńczenia wież.

ARCHITEKRTURA. Gotycki kościół złożony jest z czteroprzęsłowego, trójnawowego korpusu pseudobazylikowego oraz z trójnawowego, trójprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego pięciobocznie, otoczonego obejściem. Od zachodu dostawiona jest wieża na planie prostokąta z kruchtą w przyziemiu i kruchtami po bokach. Druga wieża wznosi się na osi nad wschodnim przęsłem obejścia. Na zewnątrz kościół opięty mało wydatnymi przyporami ozdobionymi dekoracyjnymi blendami. Elewacje prezbiterium przeprute są szerokimi ostrołukowymi oknami, pięcio - i czterodzielnymi, w korpusie nawowym okna czterodzielne. Elewacje wieży zachodniej przeprute są ostrołukowymi oknami i blendami. Nawę i prezbiterium nakrywa wspólny dach dwuspadowy. Obie wieże nakryte są dachami namiotowymi. Wewnątrz nawy oddzielone są ostrołukowymi arkadami, wspartymi na ośmiobocznych filarach. Nawa główna i prezbiterium nakryte są sklepieniami gwiaździstymi, w nawach bocznych, obejściu sklepienia krzyżowo-żebrowe. Do wnętrza prowadzą trzy portale gotyckie, ostrołukowe.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Z dawnego wyposażenia zachował się gotycki rzeźbiony tryptyk ze sceną Ostatniej Wieczerzy z XIV w. oraz krucyfiks i posągi świętych rycerzy z XVII w.

Rzut poziomy za: Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Arkady 2012

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Pilch J., Kowalski S., Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Arkady 2012

Pyrzyce, kościół Wniebowzięcia NMP

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł