Austria
Enns, kościół Matki Bożej Śnieżnej
Marek SztorcEnns, kościół Matki Bożej Śnieżnej
Enns. Kirche Maria Schnee, minoritenkirche
Lokalizacja: Enns, Kirchenplatz 6 (48.211947, 14.478109)
Budowa: 1276 - 2. połowa XV w.
Styl: gotyk
HISTORIA. Pierwszy kościół dla minorytów w Enns został zbudowano w 1276 r. Była to jednonawowa świątynia, do której w 1309 r. dobudowano niewielkie prezbiterium. Po 1320 r. wzniesiono obecne wydłużone prezbiterium. W latach 1343-1355 do kościoła dobudowano kaplicę rodu Wallseer (Wallseerkapelle) z przeznaczeniem na miejsce pochówku członków tej rodziny. W 2. połowie XV w. przebudowano korpus nawowy nadając mu obecny wygląd. W 1551 r. stał się świątynią parafialną.
ARCHITEKTURA. Kościół składa się z dwunawowego, czteroprzęsłowego korpusu halowego i czteroprzęsłowego prezbiterium zamkniętego trójbocznie. Do prezbiterium od północy dostawiona jest wysoka wieża. Do nawy od południa dobudowana jest dużych rozmiarów gotycka Wallseerkapelle. Prezbiterium na zewnątrz opięte jest uskokowymi przyporami, między którymi znajdują się wąskie ostrołukowe okna, dwudzielne z maswerkami. Korpus nawowy o gładkich otynkowanych ścianach przebity jest dwudzielnymi oknami z maswerkami. Prezbiterium i korpus nawowy nakrywają dachy dwuspadowe. Wieża bardzo wysoka, zbudowana na planie kwadratu i nakryta baniastym hełmem. Wewnątrz nawa nakryta jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym wspartym na ośmiobocznych filarach, prezbiterium także nakrywa sklepienie krzyżowo-żebrowe. W kościele zachowało się kilka gotyckich partali.
WALLSEERKAPELLE. Cenny zabytek architektury gotyckiej stanowi przylegająca do nawy od północy Wallseerkapelle, która jest najstarszą w Europie Środkowej budowlą sakralną o poligonalnym zamknięciu. Kaplica jest budowlą halową, dwunawową i czteroprzęsłową, przechodząca w trójnawowy chór zamknięty pięciobocznie z pozornym obejściem. Wschodnie zamknięcie kaplicy opięte jest przyporami między którymi znajdują się duże okna ostrołukowe, trójdzielne z maswerkami. Elewacja północna kaplicy z okazałym szczytem wywodzi się z architektury południowoczeskiej. Podzielona jest na cztery przęsła wydzielone masywnymi przyporami zwieńczonymi pinaklami. Między przyporami rozmieszczone są duże okna ostrołukowe, czterodzielne z maswerkami. Elewację kaplicy wieńczy trójkątny szczyt, trójdzielny z ostrołukowymi blendami i sterczynami z pinaklami. Kaplicę nakrywają dachy dwuspadowe. Wewnątrz kaplica nakryta sklepieniami krzyżowo-żebrowymi i trójpolowym w trzecim przejściowym przęśle wspartymi na smukłych wiązkowych filarach.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. W kaplicy zachowały się fragmenty polichromii z 1625 r. Na prawej ścianie kaplicy przedstawieni zostali czterej święci patroni miasta Enns. Na ścianie południowej znajdują się portrety biskupów Pasawy. Najcenniejszym zabytkiem w kościele jest polichromowana gotycka rzeźba Madonny z Dzieciątkiem wykonana z piaskowca około 1300 r. przez nieznanego rzeźbiarza i ustawiona we wschodnim zamknięciu kaplicy. Na ścianie chóru kaplicy umieszczona jest płaskorzeźba z XV w. przedstawiająca Chrystusa modlącego się na Górze Oliwnej (Ölbergrelief), przeniesiona do wnętrza w 2013 r.
Rzut poziomy: Geschichte der Bildenden Kunst in Österreich 2. 2000
LITERATURA
Adamski J., Hale z poligonalnym chórem zintegrowanym w architekturze gotyckiej na terenie Polski, wyd. UNIVERSITAS, Kraków 2010
Knaurs Kulturführer in Farbe Österreich, oprac. zb., Augsburg 1998
Koch. R., Kirchenbaukunst der Gotik in Oberösterreich [w:] Gotikschätze Oberösterreich. Katalog zu einem Ausstellungsprojekt des Oberösterreichischen Landesmuseums in Linz, Weitra 2002
Enns, kościół Matki Bożej Śnieżnej
