Czechy

Brno, kościół Wniebowzięcia NMP, augustianów

Marek Sztorc
Szczegóły: | Odsłony: 1958

Brno, bazilika Nanebevzetí Panny Marie

Lokalizacja:  Brno, Mendlovo náměstí (49.191840, 16.594228)
Budowa: 1323 - 2. połowa XIV w.
Styl: gotycki

HISTORIA. Kościół dla zakonu cysterek ufundowała królowa czeska Ryksa Elżbieta, córka króla polskiego Przemysła II. Budowa rozpoczęła się w 1323 r. i jeszcze w XIV w. została ukończona. W 1783 r. cysterki zostały usunięte z klasztoru decyzją cesarza Józefa II a ich miejsce zajęli augustianie, którym odebrano klasztor na Starym Mieście. Wraz z przybyciem zakonników do kościoła przeniesiono łaskami słynący obraz Czarnej Madonny. Kościół był odnawiany w latach 1898-1903.

ARCHITEKTURA. Gotycki kościół zbudowany na planie krzyża, złożony z wydłużonego, trójprzęsłowego prezbiterium zamkniętego pięciobocznie oraz czteroprzęsłowej nawy z dwuprzęsłowymi ramionami transeptu. Po obu stronach prezbiterium dostawione są symetryczne kaplice. Przy pierwszym przęśle kwadratowe, przy drugim zamknięte pięciobocznie w formie małego transeptu. Elewacje boczne opięte są uskokowymi przyporami, między którymi rozmieszczone są ostrołukowe, trójdzielne okna z maswerkami. Południowe ramię transeptu przeprute jest wielkim sześciodzielnym oknem ostrołukowym z maswerkiem. Ramiona transeptu oraz fasada zachodnia zwieńczone są trójkątnymi szczytami z ostrołukowymi blendami. Nawę, ramiona transeptu i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe z barokową wieżyczką na sygnaturkę z latarnią. W tympanonie południowego neogotyckiego portalu umieszczona jest płaskorzeźbiona scena Koronacji Marii. Wnętrza kościoła nakryte są sklepieniami krzyżowo-żebrowymi wspartymi na służkach.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. W latach 1898-1903 wykonana została secesyjna dekoracja malarska, ornamentalna i figuralna, zdobiąca ściany i sklepienia. Późnobarokowy ołtarz główny, ołtarze boczne i ambonę w latach 1762-65 wykonał rzeźbiarz Ondřej Schweigl. Obraz Wniebowzięcia NMP w ołtarzu głównym namalował Josef Tadeáš Rotter. Najcenniejszym zabytkiem kościoła jest srebrny ołtarz, wykonany w 1736 r. w Augsburgu przez Johanna Georga Herkommera, specjalnie na pomieszczenie cudownego wizerunku Czarnej Madonny, który według tradycji został przekazany augustianom w Brnie przez króla czeskiego i cesarza rzymskiego Karola IV Luksemburskiego w 1356 r.

LITERATURA

Pavel J., Sztuka Czechosłowacji, Warszawa 1986
Strona internetowa: https://www.opatstvibrno.cz (dostęp 28.11.2018)
Strona internetowa: http://kralovskedilo.ktf.cuni.cz/lokality/Stare-Brno-–-Klaster-cisterciacek (dostęp 28.11.2018)