dolnośląskie
Krzeszów, kościół św. Józefa
Marek SztorcLokalizacja: Krzeszów, pl. Jana Pawła II 1 (50.733510, 16.068192)
Budowa: 1690-1696
Styl: barok
HISTORIA. Kościół jest częścią dużego kompleksu opactwa cystersów w Krzeszowie. Zbudowany został w latach 1690-1696 dla nowo utworzonego bractwa św. Józefa. Projekt przewidywał wzniesienie dwóch wież, które runęły w 1693 r. a ich budowy nie ukończono.
ARCHITEKTURA. Barokowy kościół złożony z pięcioprzęsłowej nawy, ujętej po bokach rzędami kaplic, nad którymi wznoszą sie empory oraz wąskiego prezbiterium, zamkniętego półkoliście z przybudówkami zakrystyjnymi po bokach. Fasada jest trójosiowa i dwukondygnacjowa z szerszą częścią środkową, wydzieloną parami pilastrów. Górna kondygnacja ujęta jest po bokach spływami wolutowymi i zwieńczona przerwanym naczółkiem. Elewacje boczne o podziałach ramowych, z dwoma rzędami dużych półkoliście zamkniętych okien. Świątynię nakrywa dach dwuspadowy. Wnętrze kościoła rozczłonkowane jest filarami opiętymi pilastrami, podtrzymującymi sklepienia kolebkowe na gurtach. Kaplice boczne otwarte do nawy bocznej półkolistymi arkadami, empory wydzielone filarami.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA jest barokowe i późnobarokowe. Ściany ozdobione są imponującym cyklem fresków przedstawiających sceny z życia św. Józefa, wykonanych w latach 1693-96 przez Michaela Willmana i jego warsztat. Na ścianach prezbiterium znajdują się sceny Pokłonu Trzech Króli, na sklepieniu prezbiterium Chwała Niebios, na sklepieniu nawy Przodkowie i krewni św. Rodziny, na ścianie zachodniej Siedem Radości św. Józefa a na ścianie wschodniej Siedem Smutków św. Józefa. Ołtarz główny w prezbiterium wykonał Joseph Lachel w 1775 r., który wkomponował w niego tabernakulum pochodzące z rozebranego kościoła klasztornego a wykonane w 1678 r. Georg Schrötter. W ołtarzach bocznych umieszczone są obrazy z przedstawieniami smutków i radości św. Józefa. Bogatą dekorację rzeźbiarską posiada ambona wykonana przypuszczalnie przez Georga Schröttera w 1707 r. Balustradę i kosz ambony zdobią płaskorzeźbione sceny z życia św. Józefa, zaś na baldachimie ustawiona jest figura Boga Ojca w otoczeniu aniołów. Na chórze umieszczone są 10-głosowe organy wykonane w 1698 r., których bogatą dekorację rzeźbiarska wykonał w 1707 r. Georg Schrötter.
Rzut poziomy za: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005
LITERATURA
Łużyniecka E., Architektura klasztorów cysterskich na Śląsku, Poznań 1998
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005
Przewodnik po sanktuarium w Krzeszowie, opr. zb., Krzeszów 2018