dolnośląskie
Jelenia Góra, kościół śś. Erazma i Pankracego
Marek SztorcLokalizacja: Jelenia Góra, plac Kościelny 1 (50.903365, 15.736806)
Budowa: 1380 – około 1430
Styl: gotyk
HISTORIA. Pierwotny kościół uległ zniszczeniu w czasie pożaru w 1303 r. Obecny kościół został zbudowany w dwóch etapach. W latach 1380-1400 wzniesiono prezbiterium i mury obwodowe korpusu. W 1. ćwierci XV w. ukończono korpusu nawowy a wnętrza nakryto sklepieniami. W XVI w. od południa dobudowano kaplicę. W XVIII w. wnętrze kościoła zostało zbarokizowane.
ARCHITEKTURA. Gotycki kościół złożony z trójnawowego, sześcioprzęsłowego korpusu i czteroprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego pięciobocznie. Przy prezbiterium od północy zakrystia, od południa w narożniku korpusu i prezbiterium dwuprzęsłowa kaplica a od zachodu do korpusu dostawiona wieża. Wieża jest kwadratowa, w górnej części przechodząca ośmiobok i nakryta hełmem z 1736 r. Na zewnątrz kościół opięty jest przyporami, nad zakrystią dwa łuki oporowe. Między przyporami znajdują się trójdzielne okna ostrołukowe z maswerkami. Nawę i prezbiterium nakrywa wspólny dach dwuspadowy, nad nawami bocznymi dachy jednospadowe. W kościele zachowało się kilka portali ostrołukowych. Interesujący jest uskokowy portal zachodni do nawy oraz najbardziej okazały polichromowany portal południowy do prezbiterium, uskokowy, zwieńczony wimpergą z kwiatonem i ujęty pinaklami. W ostrołukowym tympanonie umieszczona jest płaskorzeźba Ukrzyżowania. Wewnątrz nawa główna i prezbiterium nakryte są sklepieniami sieciowymi, nawy boczne i kaplicę nakrywa sklepienie krzyżowo-żebrowe. Sklepienia korpusu nawowego wsparte są na ośmiobocznych filarach.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Kościół posiada cenne wyposażenie, głownie renesansowe i barokowe z okresu od XVI do XVIII w. W jego skład wchodzą: barokowy ołtarz główny wykonany w latach 1713-18 przez Thomasa Weisfeldta; dwa ołtarz boczne z 1. ćwierci XVIII w.; barokowa ambona, renesansowa z 1591 r.; drewniane stalle renesansowe z 1576 r. oraz stalle barokowe z XVIII w.; barokowa chrzcielnica z około 1720 r. oraz organy wykonane przez Adama Orazio Caspariniego i jego syna Eugenio Caspariniego w 1706 r. Na zewnętrznych ścianach zachowało się wiele epitafiów i płyt nagrobnych z okresu do XVI do XVIII w.
LITERATURA
Architektura gotycka w Polsce, pod. red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005
Strona Internetowa: http://bazylika.jgora.pl/# (dostęp 02.04.2020)
