Litwa
Kowno, kościół św. Jerzego, bernardynów
Marek SztorcLokalizacja: Kowno, Papilio g. 5 (54.898212, 23.883566)
Budowa: po 1504, 1576-79
Styl: późny gotyk
HISTORIA. W 1468 r. król Kazimierz Jagiellończyk sprowadził bernardynów do Kowna. Budowę kościoła rozpoczęli zakonnicy po roku 1504 r. W latach 1576-79 do kościoła dobudowano prezbiterium. W 1603 r. zawaliły się sklepienia kościoła, które następnie zostały odbudowane. W XVII w. kościół był jeszcze kilka razy niszczony przez pożary i najazdy obcych wojsk. W 1842 r. władze carskie dokonały kasaty klasztoru bernardynów w Kownie. Kościół był także zamknięty dla wiernych w okresie władzy sowieckiej. Dopiero w 2005 r. został odzyskany przez bernardynów, którzy stopniowo prowadzą prace restauratorskie.
ARCHITEKTURA. Późnogotycki kościół złożony jest z pięcioprzęsłowego, trójnawowego halowego korpusu oraz znacznie niższego, trójprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego pięciobocznie. Na zewnątrz korpus nawowy opięty jest uskokowymi przyporami, zaś prezbiterium opinają przypory ośmioboczne, ozdobione ostrołukowymi blendami i kształtkami wałkowymi. Między przyporami rozmieszczone są ostrołukowe, trójdzielne okna z maswerkami. Korpus i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe. Wewnątrz korpus nakrywają sklepienia krzyżowo-żebrowe wsparte na masywnych prostokątnych filarach międzynawowych. Prezbiterium nakrywają sklepienia kolebkowe.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA jest bardzo skromne i pochodzi przeważnie z XVII i XVIII w. Składa się na nie kilka barokowych ołtarzy, w tym ołtarz głównych, ambona, parapet chóru i prospekt organowy. Zachowały się też liczne fragmenty barokowej polichromii.
LITERATURA
Architektura gotycka w Polsce, pod. red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Osip-Pokrywka Mirosław i Magdalena, Leksykon zabytków kresów północnowschodnich, wyd. Arkady, Warszawa 2015
Sztuka polska t. 2, Gotyk, opr. zb., wyd. Arkady, Warszawa 2010