lubelskie

Opole Lubelskie, kościół Wniebowzięcia NMP

Lokalizacja: Opole Lubelskie, Popijarska 2 (51.146564, 21.968315)
Budowa: 1650-1675, 1744-1749
Architekt: Antoni Franciszek Majer
Styl:  wczesny i późny barok

HISTORIA. Kościół został zbudowany w latach 1650-1675 z fundacji Jerzego Słupeckiego. Od 1743 r. świątynia przeszła w ręce zakonu pijarów, sprowadzonych przez Jana Tarło, właściciela dóbr opolskich. W latach 1744-1749 przeprowadzono rozbudowę kościoła według projektu architekta Antoniego Franciszka Majera z fundacji Jana Tarły, wojewody sandomierskiego. Dobudowano wtedy nawy boczne i przebudowano kaplicę północną z przeznaczeniem na mauzoleum wojewody. W kolejnych latach przeprowadzono dalsze prace budowlane i przy wystroju wnętrza z fundacji wdowy po wojewodzie, Elżbiety z Branickich Tarłowej. W miejscowym klasztorze pijarów przez klika lat przebywał ks. Piotr Ściegienny. W 1864 r. po upadku powstania styczniowego władze carskie dokonały kasaty zakonu pijarów i odtąd kościół w Opolu Lubelskim przeszedł pod opiekę księży diecezjalnych.

ARCHITEKTURA. Korpus kościoła wzniesiony w stylu wczesnobarokowym zaś kaplice i nawy boczne są późnobarokowe. Złożony jest z czteroprzęsłowej nawy głównej, ujętej po bokach nawami bocznymi (oddzielonymi od niej), węższego prezbiterium zamkniętego trójbocznie z kaplicami po bokach w formie transeptu. Od frontu kościół poprzedza trójdzielna i dwukondygnacjowa fasada z cofniętą częścią środkową ujętą po bokach wysuniętymi do przodu wieżami. W górnej kondygnacji części środkowej, zwieńczonej trójkątnym naczółkiem i podzielonej pilastrami, znajduje się płaskorzeźbiona scena Wniebowzięcia NMP a po bokach konchowe wnęki z posągami świętych biskupów Wojciecha i Stanisława. Fasadę wieńczy odcinkowy szczyt ze stiukową gołębicą Ducha Świętego ujęty spływami wolutowymi. Wieże są dwukondygnacjowe, zbudowane na planie kwadratu, opięte pilastrami i nakryte barokowymi hełmami z latarniami. Elewacje boczne nawy podzielone są parami pilastrów podtrzymujących gzyms z belkowaniem, między nimi rozmieszczone są duże okna zamknięte półkoliście. Kaplice boczne zbudowane są na planie kwadratu, w narożnikach opięte pilastrami i nakryte czteropołaciowymi kopułami z latarniami. Na elewacji kaplicy północnej znajdują się stiukowe kartusze z herbami: Ślepowron Krasińskich, Gryf Branickich i Topór Tarłów. Nawę główną i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe rozdzielone wczesnobarokowym szczytem. Nad nawami bocznymi dachy jednospadowe. Wewnątrz nawę główną nakrywa sklepienie kolebkowe z lunetami. Nawa otwarta jest do prezbiterium półkolistą arkadą tęczy. Chór muzyczny wsparty jest na trzech półkolistych arkadach. Nawy boczne nakryte są sklepieniami kolebko-krzyżowymi wspartymi na podwójnych gurtach spływających na pary przyściennych pilastrów. Kaplice nakryte są sklepieniami kopulastymi z lunetami.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ściany i sklepienia kościoła pokrywa późnobarokowa polichromia wykonana przed rokiem 1753 przez Antoniego Dembickiego, przemalowana w dolnych partiach w końcu XIX w. Kościół posiada jednolite późnobarokowe wyposażenie wnętrza. W prezbiterium ustawiony jest późnobarokowy ołtarz główny wykonany przez pochodzącego z Wiednia Johanna Eliasa Hoffmana. W ołtarzu głównym umieszczony jest obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, namalowany w 1745 r. przez Antoniego Dembickiego. Poniżej bogato rzeźbione tabernakulum w formie kuli otoczonej postaciami aniołków i nakryte baldachimem.

Po obu stronach nawy głównej znajdują się cztery ołtarze posiadające formę płytkich półkolistych wnęk mieszczących obrazy świętych przypisywane Szymonowi Czechowiczowi. W nawie znajdują się jeszcze ambona i chrzcielnica z rzeźbą Chrystusa. Na chórze umieszczone są 16-głosowe organy firmy Rieger.

Na zewnątrz kościoła zachowała się tablica upamiętniająca pobyt w Opolu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1787 r. po drodze do Kaniowa na spotkanie z carycą Katarzyną II.

DZWONNICA wolnostojąca, pełniąca funkcję bramy, zbudowana w 1751 r. z fundacji Zofii z Krasińskich Tarłowej.

LITERATURA

Sztuka polska, T. 5, Późny barok, rokoko i klasycyzm - XVIII wiek, oprac. zb., Warszawa 2016
Żabicki J., Leksykon zabytków Lubelszczyzny i Podkarpacia, wyd. 2013
http://www.paropolelub.natan.pl/kosciol.html

Opole Lubelskie, kościół Wniebowzięcia NMP

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł