Dębno Podhalańskie, kościół św. Michała Archanioła

Szczegóły: | Odsłony: 2425

Dębno Podhalańskie, kościół św. Michała Archanioła

Lokalizacja: Dębno, pow. Nowy Targ (49.466485, 20.212016)
Budowa: 2. połowa XV w.
Styl: późny gotyk

HISTORIA. Kościół w Dębnie należy do czołowych przykładów drewnianego budownictwa późnogotyckiego w Małopolsce. Jego wartość zabytkową podnosi najlepiej zachowana w Polsce polichromia patronowa. Kościół zbudowany został w 2. połowie XV w. W 1601 r. do nawy dostawiono wieżę. W XVII w. dobudowano soboty oraz kruchtę południową. W XIX w i XX w. kościół był kilkakrotnie odnawiany. W 2003 r. kościół został wpisany na listę zabytków światowego dziedzictwa kultury UNESCO.

ARCHITEKTURA. Późnogotycka, drewniana świątynia składa sie z prezbiterium i nawy wzniesionych w konstrukcji zrębowej oraz z wieży o konstrukcji słupowej. Zarówno nawa jak i węższe prezbiterium zbudowane są na planie prostokąta. Do prezbiterium od północy przylega zakrystia a do nawy od południa dostawiona jest kruchta. Prezbiterium i nawa otoczone są oszalowanymi sobotami oraz nakryte wspólnym dachem dwuspadowym z wieżyczką na sygnaturkę. Wieża jest kwadratowa o pochyłych ścianach z nadwieszaną izbicą i nakrywa ją hełm ostrosłupowy. Wnętrze nakryte jest stropami płaskimi, w nawie z zaskrzynieniami. Otwór tęczy jest prostokątny z dwiema fazowanymi belkami. Zachowały się trzy gotyckie portale, z nich dwa są ostrołukowe: zachodni prowadzący do nawy i z prezbiterium do zakrystii oraz południowy do nawy, zamknięty łukiem kotarowym.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ściany, stropy oraz parapet chóru muzycznego, ambonę i ławy zdobi późnogotycka polichromia patronowa z około 1500 r. Występują w niej motywy ornamentalne takie jak roślinne i geometryczne a także figuralne jak orzeł piastowski, św. Jerzy, scena polowania, ptaki i jelenie. W kościele znajduje się wiele cennych elementów wyposażenie pochodzących przeważnie z okresu od XIV do XVI w. Najstarszym zabytkiem w kościele jest gotycki krucyfiks z około 1380 r. umieszczony na belce tęczowej. W ołtarzu głównym ustawiony jest gotycki tryptyk z początku XVI w. z przedstawieniem Matki Bożej z Dzieciątkiem w otoczeniu śś. Michała Archanioła i Katarzyny. W barokowym ołtarzu bocznym umieszczone są gotyckie rzeźby Matki Bożej z Dzieciątkiem oraz śś. Katarzyny, Barbary, Cecylii i Doroty, pochodzące z 1. poł. XV w. Inne gotyckie zabytki to rzeźba św. Mikołaja z 1. ćw. XV w. oraz obraz Zwiastowania z poł. XV w. Z kościoła pochodzi najstarszy zachowany w Polsce późnoromański obraz tablicowy z 3. ćw. XIII w., ze św. Katarzyną i Agnieszką, przechowywany w Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie.

Rzut poziomy za: Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia, opr. zb., Pruszków 2001
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Strona internetowa: http://www.debno.diecezja.pl/ (dostęp 25.06.2019)

Dębno Podhalańskie, kościół św. Michała Archanioła