małopolskie

Luborzyca, kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

Marek Sztorc
Szczegóły: | Odsłony: 3205

Lokalizacja: Luborzyca, powiat Kraków (50.147102, 20.109308)
Budowa: 1433
Styl: gotyk

HISTORIA. Obecny kościół zbudowany został przed 1433 r. staraniem Mikołaja syna Hinczy, kanonika krakowskiego. Na przełomie XV i XVI w. do prezbiterium kościoła od wschodu dostawiono trójboczną przybudówkę. W XIX w. dobudowano od zachodu przedsionek. Zaś w latach 1908-11 dawną zakrystię przerobiono na kaplicę św. Franciszka i powiększono o kruchtę.

ARCHITEKTURA. Jest to kościół gotycki, murowany z cegły, złożony z prezbiterium i nawy. Prezbiterium jest dwuprzęsłowe, zamknięte ścianą prostą z dostawioną od wschodu trójboczną piętrową przybudówką, mieszczącą na parterze zakrystię oraz dawną zakrystią od północy, przerobioną na kaplicę. Nawa jest szersza, trójprzęsłowa z dwiema kruchtami od południa i zachodu. Przy północno-wschodnim narożniku nawy znajduje się wieżyczka schodowa. Kościół na zewnątrz opięty jest przyporami, między którymi od południa umieszczone są ostrołukowe okna. Nawa i prezbiterium nakryte są dachami dwuspadowymi z wieżyczką na sygnaturkę nad nawą. Wewnątrz nawa i prezbiterium nakryte są sklepieniami sieciowymi. Nawę od prezbiterium oddziela tęcza ostrołukowa. Zachowały się dwa portale kamienne ostrołukowe, profilowane z prezbiterium do zakrystii i do nawy od południa. Wewnątrz w ścianie wschodniej prezbiterium znajduje się kamienne sakrarium z około 1433 r. w formie ostrołukowej niszy z maswerkiem, ujętej dwiema fialami i zwieńczonej wimpergą z żabkami i kwiatonem.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Z wyposażenia kościoła warto wymienić rokokowy ołtarz główny sprzed 1778 r. z krucyfiksem w polu głównym oraz rzeźbami śś Longina i Weroniki, barokową chrzcielnicę wykonaną z marmuru, barokowe organy umieszczone na rokokowym chórze muzycznym. Interesujące są też dwa epitafia: renesansowe Zygmunta Linczewskiego z 1583 r. i późnobarokowe z portretem ks. Andrzeja Lipiewicza (zm. 1778).

Rzut poziomy za: Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 8, Powiat miechowski, Warszawa 1953
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Strona internetowa: http://www.luborzyca.eu/ (dostęp 14.04.2015)