małopolskie
Łopuszna, kościół Świętej Trójcy i św. Antoniego
Marek SztorcLokalizacja: Łopuszna, pow. Nowy Targ, ul. Gorczańska 1 (49.474137, 20.130046)
Budowa: koniec XV w.
Styl: późny gotyk
Kościół w Łopusznej należy do grupy późnogotyckich kościołów podhalańskich. Jest położony nad brzegiem Dunajca, co w przeszłości skutkowało jego częstym zalewaniem.
HISTORIA. Zbudowany został pod koniec XV w. Przed 1608 r. dobudowano wieżę, później kruchtę. Gruntowną restaurację kościoła przeprowadzono w latach 1932-35, kiedy to m.in. wymieniono portale i belkę tęczową oraz wykonano polichromię.
ARCHITEKTURA. Jest to późnogotycki drewniany kościół o konstrukcji zrębowej. Złożony jest z prostokątnego prezbiterium, szerszej nawy i dostawionej do niej wieży o konstrukcji słupowej. Do prezbiterium dobudowana jest zakrystia, zaś do nawy przylegają od południa kruchta a od północy wąska przybudówka. Nawę i prezbiterium nakrywa wspólny dach dwuspadowy z barokową wieżyczką na sygnaturkę. Kwadratowa wieża o pochyłych ścianach zwieńczona jest nadwieszoną izbicą i nakryta ostrosłupowym hełmem. Gotyckie portale zostały niestety zastąpione w 1932 r. nowymi o wykroju prostokątnym. Na wschodniej ścianie prezbiterium znajduje się rzeźbiony barokowy krucyfiks.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Oryginalna polichromia patronowa zachowała się na pojedynczych deskach odkrytych podczas remontu w 1932 r. Obecne malowidła na stropie przedsionka pod wieżą i na belce tęczowej są rekonstrukcją wzorowaną odkrytych wzorach. Najcenniejszym elementem wyposażenia kościoła jest gotycki tryptyk z około 1450-55 r. W polu środkowym przedstawiona jest scena Koronacji Matki Bożej przez Trójcę Świętą w polu środkowym. Na awersach skrzydeł bocznych przedstawiono świętych: Antoniego Pustelnika, Franciszka z Asyżu, św. Leonarda i św. Bernarda ze Sieny. Na rewersie znajduje się scena Zwiastowania. W nawie przy tęczy ustawione są dwa barokowe ołtarze boczne z 1. połowy XVIII w. Nad wejściem do nawy umieszczone są rzeźby świętych pochodzące z dawnego ołtarza głównego. Na belce tęczowej znajduje się barokowy krucyfiks.
Rzut poziomy za: Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
LITERATURA
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 11, Powiat nowotarski, Warszawa 1953
Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia, opr. zb., Pruszków 2001
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
