małopolskie

Lokalizacja: Nowy Wiśnicz, Rynek 31 (49.914671, 20.464443)
Budowa: 1619-1620
Architekt: Matteo Trapola
Styl:  barok

HISTORIA. Kościół parafialny w Nowym Wiśniczu jest jedną z ciekawszych wczesnobarokowych budowli sakralnych w Polsce. Zbudowany został w latach 1619-20 z fundacji Stanisława Lubomirskiego, wojewody krakowskiego. Autorem projektu był Włoch Matteo Trapola, nadworny architekt wojewody.

ARCHITEKTURA. Kościół składa się z prostokątnej nawy i prezbiterium zamkniętego półkoliście, otoczonego obejściem. Na zewnątrz opięty jest uskokowymi przyporami, wspierającymi wydatny gzyms, z których dwie wschodnie są w kształcie wolut. Budowlę nakrywa dach dwuspadowy. Oryginalne rozwiązanie posiada fasada zachodnia, podzielona wyraźnie na dwie kondygnacje oraz zwieńczona spłaszczonym łukiem, ujętym w spływy wolutowe i dwie wieżyczki nakryte baniastymi hełmami. Poniżej w konchowych wnękach ustawione zostały figury śś. Piotra i Pawła. Do wnętrza prowadzą trzy portale, z których najbardziej okazały jest środkowy, zwieńczony przerwanym przyczółkiem z kartuszem z herbem Szreniawa. Nawa nakryta jest sklepieniem kolebkowym przeprutym eliptycznymi oknami, zaś apsyda prezbiterium sklepiona jest konchowo. Tęcza zamknięta jest półkoliście.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA jest przeważnie jednolite barokowe i pochodzi z XVII w. Składa się na nie pięć ołtarzy, ambona, konfesjonały i ławy oraz chrzcielnica. W łuku tęczy zawieszony jest krucyfiks. Własnością parafii w Nowym Wiśniczu jest też obraz Wskrzeszenie Łazarza namalowany w 1867 r. przez Jana Matejkę.

LITERATURA

Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 2, Powiat bocheński, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
Łoziński J., Pomniki sztuki w Polsce, t.1, Małopolska, Warszawa 1985
Miłobędzki A., Architektura polska XVII wieku, Warszawa 1980
Sztuka polska t. IV. Wczesny i dojrzały barok (XVII w.), wyd. Arkady, Warszawa 2013
Strona internetowa: http://www.tarnowskiekoscioly.net/

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł